Quantcast
Channel: Rollende Bierton
Viewing all articles
Browse latest Browse all 1692

Oudste familiebrouwerij van Nederland?

$
0
0
Brand doet altijd schermen met de datum 1340:
Brand te Wijlre is de oudste bierbrouwerij van Nederland. Sinds 1340 wordt in Wijlre bier gebrouwen.... In 1790 koopt Jan Pieter Tack het huis De Kroon naast het Panhuis. Hij verhuurt dit aan de herbergier Joannes Wierts. Zijn zoon Petrus Josephus Henricus gaat in 1805 zelf brouwen tot zijn overlijden in 1827. Na diens overlijden komt in 1828 de brouwerij in handen van Karel Joseph L'Ortye, weduwnaar van de jongste dochter Jan Pieter Tack, Anna Maria. Na overlijden van Karel Joseph L'Ortye in 1852 gaat de brouwerij naar zijn zoon Jan Hendrik Hubert L'Ortye, burgemeester van Wylre van 1854 tot 1866. .... Op 23 december 1871 verkoopt Jan Hendrik Hubert L'Ortye de brouwerij aan Frederik Edmond Brand, bouw- en werktuigkundige te Hedel. Volgens de officiële akte betreft het de aankoop van "het Panhuijs, gelegen te Wijlre aan den Provincialenweg, bestaande in twee afzonderlijk woningen met schuur, stallen, bierbrouwerij en het bakhuis".Frederik Edmond Brand geeft de brouwerij de naam van zijn huis: Bierbrouwerij De Kroon.
De naam Brand is sindsdien verbonden aan de brouwerij ... Tot 1971 droeg de brouwerij de naam: Bierbrouwerij "de Kroon". Deze naam verviel in 1972 toen het predicaat Koninklijk werd verleend.(https://nl.wikipedia.org/wiki/Brand_Bierbrouwerij). De namen waren vanaf 1922:
 Brand's Bierbrouwerij "de Kroon" N.V., na 1971 werd het Koninklijke Brand's Bierbrouwerij N.V. om vrij snel te veranderen in 1973 in Koninklijke Brand's Bierbrouwerij B.V. Na een ruime decennium werd in 1987 de naam Koninklijke Brand Bierbrouwerij B.V. en in 1991 werd het Brand Bierbrouwerij B.V. (zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Brand_Bierbrouwerij).

Op 19 april 1989 wordt bekend dat Heineken de brouwerij van de familie Brand heeft overgenomen. Daarmee verloor Brand in 1992 het predicaat hofleverancier, omdat de brouwerij niet meer aan de eisen voor hofleverancier voldeed. De overname brengt een schok teweeg in Limburg, maar Brand bier wordt nog steeds enkel in Wijlre gebrouwen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brand_Bierbrouwerij). .

Maar wacht eens, de brouwerij mag dan de oudste van Nederland zijn, Brand kwam er pas in 1871 bij het bedrijf.

Bierbrouwer Bavaria uit Lieshout is opgezet in 1680. Eigenaren de familie Swinkels staat met €410 miljoen op plek 16 in onze familie 50-rijkenlijst (www.quotenet.nl/Lijstjes/Top-13-Oudste-familiebedrijven-van-Nederland). Het hoort bij de 8 oudste familiebedrijven van Nederland.

Op 30 december 2015 is Swinkels Family Breweries N.V. opgericht. Deze vennootschap houdt 100% van de aandelen in Bavaria N.V. De raad van commissarissen is tegelijk met de oprichting verschoven van Bavaria N.V. naar Swinkels Family Breweries N.V.
...
De oudst bekende documenten omtrent deze brouwerij dateren uit 1680. De brouwerij hoorde bij een boerderij die gelegen was aan de Kerkdijk, eigenaar was Dirk Vereijken. Lieshout telde op dat moment drie inwoners die kleinschalig het brouwersambacht uitoefenden en in hun boerderij een herberg dreven. De brouwerij aan de Kerkdijk had de grootste brouwketel van het dorp. De oudst bekende peiling is die van 20 augustus 1691. De ketel mat toen volgens de maat van 's-Hertogenbosch twaalff ende een halff tonne nat. De Bossche maat "1 ton natte waar" uit die tijd komt ongeveer overeen met 160 liter. De ketel aan de Kerkdijk had dus een inhoud van ongeveer 2000 liter of, in de hedendaagse maat voor grote hoeveelheden bier, 20 hectoliter.
Na het overlijden van Dirk Vereijken (1684) en zijn vrouw Jenneken Maes (1690) zette hun schoonzoon Hendrik van Moorsel de brouwerij voort. Hendrik van Moorsel, een brouwerszoon uit Lierop, was in 1679 getrouwd met Josina Vereijken. Hij overleed in 1715, zijn vrouw Josina in 1719. Bij de boedelscheiding in 1720 werd de brouwerij bij loting toegedeeld aan hun dochter Helena.
Helena van Moorsel trouwde in 1730 met herbergier Laurens Moorrees. Moorrees is ten onrechte lange tijd beschouwd als oprichter van de brouwerij aan de Kerkdijk.[noot 1] Hij overleed vier jaar na het huwelijk. Dochter Brigitta Moorrees trouwde in 1764 met Ambrosius Swinkels. Helena van Moorsel bleef de brouwerij leiden tot haar dood in 1773. Daarna nam Ambrosius Swinkels de leiding over van de brouwerij aan de Kerkdijk, op dat moment de enig overgebleven brouwerij in Lieshout.
Vanaf 1773 is de brouwerij onafgebroken in het bezit gebleven van de familie Swinkels. Vanaf voorjaar 2014 bestaat de directie van Bavaria geheel uit leden van de zevende generatie. Inclusief de bekende voorouders is het bedrijf reeds tien generaties familiebezit en daarmee een van de oudste Nederlandse familiebedrijven.
Gedurende eeuwen produceerde het bedrijf alleen voor lokaal gebruik, het bier had een korte bewaartijd en er waren nauwelijks transportmogelijkheden. Toen in de loop van de tijd dranken als koffie en thee beschikbaar kwamen daalde het biergebruik. Vele kleinschalige brouwerijen werden gesloten, maar de brouwerij aan de Kerkdijk bleef met wisselend succes in gebruik. In 1904 had brouwerij De Kerkdijk drie man personeel, het was een van de kleinere ondernemingen in Lieshout.
... Vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw steeg de productiecapaciteit van de brouwerij zeer snel. Bavaria heeft nu ook brouwerijen in Zuid-Afrika en in Rusland. In het laatste land heeft Bavaria een groot marktaandeel verkregen. In 2015 werd in Ethiopië de Habesha-brouwerij in gebruik genomen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bavaria_Brouwerij).

In 1987 nam Bavaria de Exportmouterij Nederland te Wageningen over. In 2003 richtte de Lieshoutse brouwerij samen met Agrifirm de firma Holland Malt op. De partners investeerden in totaal 55 miljoen euro in een nieuwe moutfabriek met bijbehorende graansilo's in de Eemshaven. Medio 2006 werd de fabriek officieel in gebruik genomen en verhuisde Exportmouterij Nederland daarheen. De fabriek heeft een capaciteit van 165.000 ton wat overeenkomt met een jaaromzet van ongeveer 100 miljoen euro. In november 2014 heeft Agrifirm zijn belang van 43 procent in Holland Malt verkocht aan Bavaria. De bierbrouwer had al de overige 57 procent van de mouterij in handen en is dus volledig eigenaar van het bedrijf.
Een andere overname was die in 1996 van de Oirschotse Brouwerij De Kroon, opgericht in 1627. De nieuwe eigenaar bracht de productie van speciaal- en seizoenbieren over van Lieshout naar de beter geschikte kleinere brouwketels van De Kroon. In 2000 sloot Bavaria de brouwerij in Oirschot in het kader van verdere concentratie van biersoorten die in kleinere hoeveelheden gebrouwen worden. In 1999 sloot Bavaria een samenwerkingsovereenkomst met bierbrouwerij de Schaapskooi van Abdij Koningshoeven te Berkel-Enschot. Bavaria nam de dagelijkse activiteiten over van de brouwerij van het trappistenbier La Trappe. Het merk La Trappe en de gebouwen van de brouwerij werden buiten de overeenkomst gehouden en zijn nog steeds eigendom van de abdij. Aanvankelijk verbood de Internationale Vereniging Trappist het voeren van het logo "authentic Trappist product". In 2005 werd dit verbod opgeheven, nadat de samenwerkingsovereenkomst was herzien. De zeggenschap van de abdijgemeenschap werd duidelijker gemarkeerd en de herkomst van de La Trappe-bieren werd beter gewaarborgd dan voorheen. De brouwerij uit Berkel-Enschot opereert officieel onder de naam Bierbrouwerij De Koningshoeven BV. In 2000 concentreerde Bavaria de productie van alle speciaal- en seizoenbieren in Berkel-Enschot  (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bavaria_Brouwerij).

Heineken NV is een Nederlandse multinational in de bier- en drankensector en is actief in meer dan 178 landen. Met een totaal biervolume van meer dan 200 miljoen hectoliter behoort Heineken tot de grootste brouwerijen van de wereld, na het Belgische Anheuser-Busch InBev ... Het bedrijf Heineken ontstond op 15 februari 1864 toen de 22-jarige Gerard Adriaan Heineken brouwerij 'De Hooiberg' in Amsterdam kocht. In 1873 ging de brouwerij over van Heineken & Co in de vennootschap Heineken's Bierbrouwerij Maatschappij ... In 1968 fuseerde Heineken met de grootste concurrent, het eveneens Amsterdamse Amstelbier. In Zoeterwoude werd in 1975 een grote nieuwe brouwerij met een nieuw hoofdkantoor voor Nederland geopend. De Amstelbrouwerij werd in 1980 gesloten, waarna de productie werd verplaatst naar Zoeterwoude en 's-Hertogenbosch. De Amsterdamse Heineken Brouwerij werd in 1988 gesloten, de hal is omgebouwd tot bezoekerscentrum... In 1989 neemt Heineken de Limburgse brouwerij Brand over en wordt hiermee de grootste speler op de Nederlandse biermarkt.
Gerard Adriaan Heinekens kleinzoon, Alfred Henry (Freddy) Heineken (1923-2002), heeft Heineken verder als brouwerij en internationaal concern uitgebouwd. Na het overlijden van Freddy Heineken in 2002 erfde Charlene de Carvalho-Heineken haar vaders belangen en werd grootaandeelhoudster van Heineken Holding..(https://nl.wikipedia.org/wiki/Heineken_(brouwerij)).

Op 25 februari 1864 zette de 22-jarige Gerard Adriaan Heineken zijn handtekening onder de acte waarmee bierbrouwerij de Hooiberg zijn eigendom werd. Die brouwerij aan de Nieuwezijds Achterburgwal was opgericht in de 16de eeuw en dus van een eerbiedwaardige ouderdom. De piepjonge nieuwe eigenaar moest nog moeite doen om meerderjarig verklaard te worden. Dat was je toen pas op je 25ste. Maar de kiem voor het latere wereldconcern was gelegd (www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2014/52-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2014/2750-nummer-2-februari-2014?showall=&start=3).

Bierbrouwerij De Hooiberg
LandNederland
ProvincieNoord Holland
PlaatsAmsterdam
Actieve brouwerijNee
Opgericht in1592
Overgenomen doorHeineken Brouwerij in 1864
"Den Hoyberch" is opgericht in 1592 en gold als de grootste brouwerij in de Republiek (had een vijfde van de nationale bierproductie)
...
Dit bedrijf was aan het eind van de zestiende eeuw opgericht en had zeker vanaf het begin van de achttiende eeuw tot de belangrijkste brouwerijen van Amsterdam behoord. In de jaren tachtig van die eeuw was De Hooiberg zelfs de grootste bierfabrikant van Amsterdam. In 1784 leverde men bijvoorbeeld ruim 18% van al het in Holland gebrouwen bier.
Overvleugeld
Ook in het begin van de negentiende eeuw wist De Hooiberg zijn leidende positie te handhaven. Maar rond 1850 is het bedrijf in omvang overvleugeld door de Brouwerij de Haan van de gebroeders P. en S. Rendorp en De Gekroonde Valk van de familie Van Vollenhoven. De belangrijkste reden hier voor was kennelijk het snel achter elkaar overlijden van enkele directeuren. De noodzakelijke wisselingen in de leiding van het bedrijf kwamen de gang van zaken niet ten goede.
...
Gerard Heineken heeft de Hooiberg in 1863 gekocht en is per 1.1.1864 daadwerkelijk aan hem overgedragen. Dat was de start van Heineken, die op dat moment nog helemaal geen brouwervaring had (http://www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/amsterdam/hooiberg-de).

Heineken kon op zijn gemak in het najaar op het kantoor van de brouwerij de boeken nazien en in oktober het heft al in handen nemen. De overdracht werd met terugwerkende kracht gesteld op 1 oktober 1863 en het bewaard gebleven ‘copie-brievenboek’ van zijn hand begint in die maand. Het wachten was op de statutair bepaalde datum van de algemene aandeelhoudersvergadering, de tweede maandag van december. Die viel op de 14de... De formele overdracht per 1 januari 1864 moest nog even uitgesteld worden “door onvoorziene omstandigheden, die niet van mij afhankelijk waren”, maar 25 februari kon hij dan een brief aan een agent in Semarang ondertekenen met Heineken & Co. “Sinds de zaken van de Maatschappij aan ons zijn overgegaan, legden wij ons vooral toe om deugdzaam bier voor de Oost-Indiën te vervaardigen en houden wij ons overtuigd, dat UEd de kwaliteit van ons bier beter zult vinden dan het vroegere Hooibergbier.” (www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2014/52-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2014/2750-nummer-2-februari-2014?showall=&start=3).

Wacht even, waarom gebruikt Heineken 1864 in plaats van 1592 als jaartal van oprichting?

De brouwerij uit 1680 van Bavaria kwam in 1773 in het bezit van de familie Swinkels. Dus Heineken heeft dan wel met "Den Hoyberch" een oudere brouwerijhistorie, het is pas sinds 1864, en dus minder lang, een familiebedrijf. Met Brand heeft Heineken een nog langere historie. Al was dat pas sinds 1871 in eigendom bij Brand, dus Bavaria is de oudste als je kijkt naar in werking sinds in eigendom. Dus het is maar net hoe je het bekijkt...


Marius van Melle & Niels Wisman:
De zelfverzekerde jonge directeur was een zoon van Cornelis Heineken (in 1862 op 62-jarige leeftijd overleden) en Anna Geertruida van der Paauw. Cornelis had met zijn broers de handel in kaas en boter voortgezet die hun vader in de Bataafse Tijd was begonnen. In 1870 werd nog een werknemer in het zonnetje gezet wegens zijn 60-jarig (!) dienstverband. Cornelis was ook grootaandeelhouder en commissaris van een in 1841 opgerichte verzekeringsmaatschappij, waarvan zijn jongere broer Adriaan Gillis directeur was. De weduwe ‘Moes’ Heineken was dus niet bepaald onbemiddeld en voor de aankoop van de brouwerij kon zoon Gerard onbeschroomd bij haar aankloppen.
Maar wat had hij eigenlijk overgenomen? In de bedrijfsgeschiedenis – elk jubileum is goed voor een boek – wordt De Hooiberg steevast afgeschilderd als een bijna failliete tent die door het heerlijk heldere inzicht van Heineken tot bloei kwam, vooral toen hij overstapte op het gewilde ondergistende ‘Beijerse’ bier. Dat beeld behoeft enige nuancering. De Hooiberg was na de stichting verschillende malen in andere handen overgegaan tot het in 1744 op een veiling door elf mensen gekocht werd nadat de vorige eigenaar – die op veel te grote voet had geleefd – failliet was gegaan. Deze Theodorus de Fries had met geld van zijn schoonfamilie wel fors geïnvesteerd: zo waren er bij de Zaagmolenpoort een molen gekocht om mout te vermalen en een mouterij gebouwd. Ook was de mouterij op de Nieuwezijds Voorburgwal (die in verbinding stond met de brouwerij) verbouwd tot pakhuis en het woonhuis ernaast (Die Port van Cleve of Huis te Kleef genaamd) kreeg een nieuwe gevel met gelijkvormige ronde geveltoppen.
De firma heette nu Pieter Bolten & Co naar de brouwmeester die met zijn familie de helft van de aandelen bezat. De brouwerij floreerde en was eind 18de eeuw de grootste van Holland. Op de Achterburgwal werden een pakhuis en aanpalend pand naast de brouwerij erbij getrokken, alsook een pakhuis verderop bij de Gasthuismolensteeg (met reservoir voor het Vechtwater). Tevens nam men op het Roeterseiland een mouterij over. De eerste decennia van de 19de eeuw bloeide de zaak nog steeds, al waren de brouwerijen ’t Haantje (Krombooms Sloot) en De Gekroonde Valk (Hoogte Kadijk) inmiddels De Hooiberg voorbijgestreefd.
Maar allengs ging het minder en door het passeren van dividend zakte de balanswaarde. In 1855 werd er ingegrepen: de 80 erfgenamen van de kopers van 1744 stichtten een NV, waarbij de koers van het aandeel werd bepaald op ƒ300,- (70% van wat het geweest was).
Helaas liep de brouwmeester/directeur bij terugkeer van een dienstreis ’s avonds de gracht in en verdronk. Zijn opvolger moest de zaak nu op de rails zetten. Er werd fors geïnvesteerd: de Hooiberg was in 1856 de tweede brouwerij in Nederland die overging op stoomkracht (in Haarlem waren ze eerder). Ook werd begonnen met de productie van ‘Beijersch bier’ en het lichtere ‘Lager’, naast het traditionele bovengistende ‘Prinsessebier’ en het Engelse ‘Ale’. De resultaten vielen tegen. Het rendement stond vooral onder druk omdat het steeds populairdere ‘Duitse’ bier alleen ’s winters gebrouwen kon worden en bovendien ruim tweemaal zo zwaar werd belast als bovengistend bier. Zo was de situatie ten tijde van Heinekens overname. Die fiscale hobbel zou drie jaar later in 1867 door wetswijziging genomen worden.
De opmars van Heinekenbier begon pas echt na de verhuizing van de brouwerij naar nieuwbouw bij de Singelgracht in januari 1868. Niet met het ‘Beijersch’, maar met het lichte ‘Lager’. Het bedrijfscomplex van De Hooiberg werd eind 1895 afgebroken. In de Spuistraat kwam het grote postkantoor, aan de Nieuwezijds Voorburgwal café-restaurant Die Port van Cleve (www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2014/52-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2014/2750-nummer-2-februari-2014?showall=&start=3).

Het begon in 1863 toen Gerard Adriaan Heineken een kleine stoombierbrouwerij kocht, genaamd De Hooiberg, gelegen aan de Nieuwezijds Voorburgwal in Amsterdam. Het pakte meteen goed uit voor Heineken, zijn bier werd goed ontvangen. Drie jaar later was het al tijd voor de bouw van een nieuwe brouwerij, op de Stadhouderskade. Dit gebouw verving de oorspronkelijke vestiging. Een derde brouwerij volgde in 1873, gebouwd in Rotterdam. Dat jaar werd de naam van de brouwerij veranderd van De Hooiberg in Heinekens Bierbrouwerij Maatschappij N.V.
Nieuwe brouwmethode
In 1869 werd er een nieuwe brouwmethode geïntroduceerd: de Heineken A-gist. Dit was een Bavariaanse methode om ondergisting toe te passen, in plaats van de traditionele bovengisting. Deze nieuwe methode zorgde ervoor dat Heineken in 1875 een gouden medaille ontving tijdens de Internationale Expositie in Frankrijk, waarna er ook naar Parijs geëxporteerd werd. De gistingmethode vormt tot op de dag van vandaag de basis van het Heineken bier.
De Heinekenboot
In 1909 nam Henry Heineken het roer over. Hij geloofde dat Heineken meer internationale stappen moest nemen. In 1914 werd daarom een brouwerij in Brussel overgenomen. Er ontstond wereldwijd vraag naar Heineken bier. In 1933 was het Heinekenbier ook in de Verenigde Staten te drinken. Drie dagen nadat de drooglegging in de Verenigde Staten voorbij was, meerde de eerste Heineken boot aan. Sindsdien is Heineken het succesvolste geïmporteerde biermerk in Amerika.
De Nederlandse biermarkt
Aan het thuisfront verstevigde Heineken zijn positie door concurrerende brouwerijen op te kopen en vervolgens te sluiten, zoals Van Vollenhoven in Amsterdam, De Sleutel in Dordrecht en de Zwarte Ruiter in Maastricht. Na de Tweede Wereldoorlog werden de kleine brouwerijen in een mum van tijd weg geconcurreerd. De eens zo diverse Nederlandse biercultuur werd hierdoor steeds homogener. Enkele grote biermerken domineerden de biermarkt, en Heineken was daar één van.
Internationaal
Het Amstel bier was de grootste concurrent voor Heineken. In 1968 begroeven ze de strijdbijl, en fuseerden de twee biergiganten. Er kwam in 1975 een nieuw hoofdkantoor met een grote nieuwe brouwerij in Zoeterwoude. Het nieuwe Heineken nam in 1989 de Limburgse brouwerij Brand over en werd hiermee de grootste bierbrouwer op de markt. Kleinzoon Freddy Heineken heeft Heineken vervolgens verder uitgebouwd tot een groot internationaal concern. Hij kwam veel in het nieuws, wegens zijn ontvoering door Cor van Hout, Willem Holleeder, Frans Meijer en Jan Boellaard (www.isgeschiedenis.nl/nieuws/heineken_koopt_brouwerij_de_hooiberg_op_in_amsterdam/).

Tja, Heineken heeft dus ook een lange en rijke historie....

Viewing all articles
Browse latest Browse all 1692