Baltische staten

Soms ben je in alle staten, maar sinds de jaren negentig ben ik bekend met de Baltische staten. Die kwamen toen in het nieuws:

Estland, Letland en Litouwen vormen de Baltische Staten. Bij de val van het Sovjetrijk doken ze op doordat ze onafhankelijk wilde zijn en zo internationale aandacht kregen.

De heidense volkeren in Estland en Letland verloren in de 13e eeuw hun onafhankelijkheid. Duitse kruisvaarders bekeerden de landen tot het christendom en regeerden het als een kruisvaarderstaat. Litouwen wist de kruistochten af te slaan en behield haar onafhankelijkheid tot de 18e eeuw. Daarna regeerde het gezamenlijk over een gemenebest met Polen.
Vroege Russische invloed
De Baltische regio was een regio waar Rusland graag over zou regeren, niet in de laatste plaats omdat het Rusland havens aan een zee zou opleveren die niet in winter dichtvroor. Machtige speler Zweden wilde dit koste wat het kost voorkomen. In de 18e eeuw verkreeg Rusland de Estse en Letse gebieden die onder controle stonden van Zweden na de Grote Noorse Oorlog (1700-1721). Grote delen van Litouwen verkreeg Rusland bovendien na de zogenaamde Poolse delingen gedurende de 18e eeuw.
De Russen waren in de 18e eeuw niet geïnteresseerd in het besturen van de landen. Ze kregen in eerste instantie zelfbestuur als provincie van het Russische Rijk. Hier kwam in de 19e eeuw verandering in. Rusland zette een beleid van Russificatie in, voornamelijk gericht op Polen en Litouwen. Litouwers werd het spreken van hun taal in publieke gelegenheden verboden en kinderen werden geforceerd het Russisch te leren op school.
Bovendien sloten katholieke kerken hun deuren, omdat Rusland zijn orthodox-christelijke geloof aan de bevolking wilde opdringen. Opstanden tegen dit beleid leidde er slechts toe dat de klassieke elite van het land achteraf de schuld kreeg van de Russen. Hun land werd afgenomen en verkocht aan Russische elite.
Rusland gaf de Baltische staten op aan Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na afloop van de oorlog schonken de geallieerden deze landen onafhankelijkheid. De onafhankelijkheid van de Baltische staten was voor de geallieerden vooral van strategisch belang. Vanaf Finland tot Roemenië bestonden landen die de territoriale ambities van de Russische bolsjewieken in toom moesten houden.
Molotov-Ribbentroppact van 1939
Aan de onafhankelijkheid kwam in 1939-1940 alweer een einde. Met het geheime pact tussen Hitler en Stalin verkreeg de Sovjet-Unie militaire bases in de Baltische Staten. In 1940 werden de landen volledig bezet door Sovjet troepen. Vervolgens werden er pro-Sovjet regeringen in de Baltische staten aan het bewind gebracht.
De onafhankelijkheid van de Baltische Staten werd bereikt met de zogenaamde ‘zingende revolutie’. Het hoogtepunt van de Zingende Revolutie was de ‘Baltische Weg’, een keten van zingende mensen stond vanaf de Estische hoofdstad Tallinn tot de Litouwse hoofdstad Vilnius. De manifestatie werd gehouden op 23 augustus 1989, de vijftigste verjaardag van het Molotov-Ribbentroppact. De keten was 600 kilometer lang en er deden twee miljoen mensen aan mee. In 1991 schonk Gorbatsjov de Baltische Staten hun onafhankelijkheid (www.isgeschiedenis.nl/nieuws/baltische-staten-en-hun-onafhankelijkheidsstrijd/).

Alleen het begrip ‘Baltische staten’ was al een historische schim: drie kleine landen die tussen 1920 en 1940 onafhankelijk waren geweest en toen weer achter het ‘ijzeren gordijn’ verdwenen. Zelfs voor geroutineerde ‘oostblokreizigers’ waren grote delen van die landen geheel onbekend. Kaunas, het economisch centrum van Litouwen,was een ‘verboden stad’. De landen doken na de val van de Sovjet-Unie in 1991 op als schipbreukelingen van de geschiedenis. Vervuld, verarmd, gemilitariseerd.
Het kan snel gaan. Kaunas, Vilnius, Riga en Tallin zijn nu alweer jarenlang comfortabele bestemmingen voor citytrips. Prachtige steden met een goede toeristische infrastructuur (www.blaauwberg.nl/index.php?id=1009&action=details&projecten_id=46).


De zingende revolutie is de informele aanduiding voor de geweldloze revolutie tussen 1987 en 1991 die tot hernieuwde onafhankelijkheid voor de Baltische landen leidde.
In de Sovjet-Unie was voor de niet-Russische volkeren het zingen van volksliedjes waarin wat al te nadrukkelijk het vaderland werd genoemd (in Sovjettermen: ‘nationalistische liederen’) streng verboden. Gedurende de tijd van de perestrojka (1987-1991) zong men bij nationale bijeenkomsten en geweldloze demonstraties illegaal traditionele volksliederen, die het gezamenlijk cultureel verleden benadrukten, en het volk hechter maakten. Daaronder waren ook de officiële volksliederen uit de tijd van de onafhankelijkheid (1918-1940): Mu isamaa, mu õnn ja rõõm in Estland, Dievs, svētī Latviju in Letland en Tautiška giesmė in Litouwen. Deze verboden liederen zijn alle drie na 1991 weer het officiële volkslied geworden.
Daarom zijn de acties van de onafhankelijkheidsbewegingen Rahvarinne in Estland, Latvijas Tautas Fronte in Letland en Sąjūdis in Litouwen bekend geworden onder de naam Zingende Revolutie. Alle drie de organisaties begonnen met aandacht te vragen voor de ondergeschikte positie van de landstalen tegenover het Russisch en openheid te eisen over het Molotov-Ribbentroppact, dat in 1939 het einde van de onafhankelijkheid van de Baltische landen inluidde. Later radicaliseerden ze en eisten ze herstel van de onafhankelijkheid. Die kregen ze definitief in 1991.
Het hoogtepunt van de Zingende Revolutie was de ‘Baltische Weg’, een menselijke keten vanaf de Estische hoofdstad Tallinn via de Letse hoofdstad Riga naar de Litouwse hoofdstad Vilnius. De manifestatie werd gehouden op 23 augustus 1989, de vijftigste verjaardag van het Molotov-Ribbentroppact. De keten was 600 kilometer lang en er deden twee miljoen mensen aan mee (https://nl.wikipedia.org/wiki/Zingende_revolutie).

De Baltische Weg of Baltische Keten (Estisch: ‘Balti kett’, Lets: ‘Baltijas ceļš’, Litouws: Baltijos kelias’, Russisch: Балтийский путь) was een vreedzame demonstratie, die plaatsvond op 23 augustus 1989, tegelijkertijd in alle drie de Baltische landen: Estland, Letland en Litouwen. Ongeveer twee miljoen mensen (een kwart van de bevolking) vormden een menselijke keten van Tallinn via Riga naar Vilnius, een afstand van ca. 600 kilometer. Daarmee eisten de Esten, Letten en Litouwers onafhankelijkheid en protesteerden ze tegen het Molotov-Ribbentroppact, dat op die dag vijftig jaar geleden werd afgesloten. Dat pact was de aanleiding tot het verlies van de onafhankelijkheid van deze landen in 1940  (https://nl.wikipedia.org/wiki/Baltische_Weg).

Het Molotov-Ribbentroppact heet officieel Niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en de USSR (Duits: Nichtangriffsvertrag zwischen Deutschland und der Union der Sozialistischen Sowjetrepubliken, Russisch: Договор о ненападении между Германией и Советским Союзом, Dogovor o nenapadenii mezjdoe Germanijej i Sovetskim Sojoezom).
Het is de benaming van een niet-aanvalsverdrag tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie, gedateerd op 23 augustus 1939, maar eigenlijk ondertekend te Moskou in de vroege uren van 24 augustus, genoemd naar de ondertekenaars, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joachim von Ribbentrop en zijn sovjetcollega Vjatsjeslav Molotov. De overeenkomst staat ook bekend als het Duits-Russisch pact, Hitler-Stalin pact, Monsterverbond of het Duivelspact.
Zonder dit pact had Hitler zijn oorlog met Polen (en daarmee de Tweede Wereldoorlog) niet kunnen starten omdat hij dan een groot risico liep op twee fronten oorlog te moeten voeren, gezien de dreigementen van Engeland en Frankrijk in geval van een aanval op Polen en de voorheen zeer slechte verhouding met de bolsjewieken in de Sovjet-Unie.
...
Het niet-aanvalsverdrag bleek slechts een deel van het pact te vormen. Pas in 1947 tijdens de Processen van Neurenberg, raakte bekend dat in geheime protocollen (aanhangsels) afspraken waren gemaakt over de grenzen van de invloedssferen van de twee partijen, na een toekomstige 'territoriale en politieke herschikking'. Polen werd tussen de twee ondertekenaars verdeeld, de Baltische staten Finland, Estland, Litouwen en Letland kwamen in de Sovjetsfeer, evenals delen van Roemenië (Bessarabië en de noordelijke Boekovina). Hiermee herstelde de Sovjet-Unie in belangrijke mate de grenzen van het tsaristische Rusland gedurende de 19e eeuw. Daarvoor waren de meeste van die gebieden nooit onderdeel geweest van tsaristisch Rusland. De gebieden die de Sovjet-Unie aan het eind van de Eerste Wereldoorlog aan Duitsland had moeten afstaan en bij de Vrede van Versailles aan Polen waren toegewezen werden opnieuw door de Sovjet-Unie geannexeerd.
Het ironische van de opdeling van Polen in 1939 was, dat Duitsland daarmee het niet-aanvalspact met Polen schond. Dat pact had Polen in 1934 met Duitsland afgesloten om de ongezonde belangstelling van Duitsland af te wenden in de richting van Frankrijk en Groot-Brittannië.
Het samenspannen van de Sovjet-Unie en Duitsland sloeg in heel Europa in als een bom. Ook in Duitsland zelf was er verbazing en kritiek. Hoe kon Hitler, na jarenlang tegen het communisme gefureerd te hebben, een verdrag met zijn aartsvijand afsluiten? Ook veel nazi's, die uitgesproken anti-communistisch waren (zoals Rosenberg), waardeerden dit verdrag met de 'aartsvijand', niet. Hitler zelf zei op de dag van ondertekening daarover: "U weet dat Rusland en Duitsland door twee verschillende leren geregeerd worden. Er was maar één probleem, dat opgelost moest worden. Duitsland is niet van plan zijn leer te exporteren. Op het moment waarop Sovjet-Rusland er niet meer aan denkt zijn leer naar Duitsland te exporteren, op datzelfde moment zie ik geen aanleiding meer, dat wij ook nog maar eenmaal tegenover elkaar positie moeten innemen".[1]
...
Een week na de ondertekening viel Duitsland op 1 september 1939 Polen binnen en begon de Tweede Wereldoorlog. Op 17 september 1939 viel de Sovjet-Unie Polen uit het oosten binnen om haar deel van de buit binnen te halen. De Russische legers ontmoetten de Duitse, en vierden hun samenwerking met een grote parade in Brest-Litovsk, dat nu opnieuw een Russische stad aan de Duitse grens was geworden. Op orders van Stalin werden vervolgens tienduizenden Poolse officieren en intellectuelen vermoord in Katyn, met het oog op het breken van het Poolse verzet tegen de Russische overheersing. Honderdduizenden Polen werden daarnaast voor lange tijd verbannen naar Siberië. De Duitse legers die ver naar het oosten waren opgerukt trokken zich terug achter de demarcatielijn, wat aanleiding was tot gemor onder Duitse generaals die (uiteraard) de geheime protocollen bij het verdrag niet kenden.
De volgende stap was de bezetting door de Sovjet-Unie van Estland en Letland. Ook Litouwen werd door de Sovjets bezet: dit land was conform het pact aanvankelijk aan Duitsland toegewezen, maar het werd (met uitzondering van het reeds door Duitsland bezette Memelland) geruild tegen een gebied in Centraal-Polen. Later zouden Finland en delen van Roemenië volgen. Al deze gebieden hadden aan het tsaristische Rusland toebehoord. Duitsland bezette een half jaar later Denemarken en Noorwegen (Operatie Weserübung), en verzekerde zich van dominantie over de Balkan. Hoewel Duitsland en de Sovjet-Unie elkaar in dezen niet tegenwerkten, begon het op het laatst een wedloop te worden wie het eerst het meest kon bezetten. Na de Winteroorlog tussen de Sovjet-Unie en Finland nam de irritatie van Duitse zijde verder toe, terwijl het de Russen niet zinde dat Hitler de Balkan voor hen 'op slot' had gegooid.
...
De Sovjet-Unie bleef jarenlang ontkennen dat het Pact ooit een geheim protocol had bevat. De tekst van de geheime protocollen werd in de Sovjet-Unie pas in augustus 1988 voor het eerst gepubliceerd, en wel in de Estse krant Rahva Hääl. Dat het in Estland gebeurde, was niet verwonderlijk, want daar was net een beweging op gang gekomen voor herstel van de onafhankelijkheid. Pas op 24 december 1989 gaf de Sovjet-Unie officieel het bestaan van de geheime protocollen toe (https://nl.wikipedia.org/wiki/Molotov-Ribbentroppact).

De Baltische Keten of Baltische Weg was een vreedzame demonstratie, die plaatsvond op 23 augustus 1989, tegelijkertijd in alle drie de Baltische landen: Estland, Letland en Litouwen.
Ongeveer twee miljoen mensen (een kwart van de bevolking) vormden een menselijke keten van Tallinn via Riga naar Vilnius, een afstand van ca. 600 kilometer. Daarmee eisten de Esten, Letten en Litouwers onafhankelijkheid en protesteerden ze tegen het Molotov-Ribbentroppact, dat op die dag vijftig jaar geleden werd afgesloten. Dat pact was de aanleiding tot het verlies van de onafhankelijkheid van deze landen in 1940.
De Baltische Weg was de meest spectaculaire uiting van de Zingende revolutie, de reeks vreedzame manifestaties die leidden tot herstel van de onafhankelijkheid van de drie Baltische landen.
Baltische Keten
De route verbond de toren Lange Herman in Tallinn met de Gediminastoren in Vilnius. De mensen stroomden toe met duizenden tegelijk. Ze namen hun plaats in langs de wegen en in de bermen van de snelweg. Tegen de avond werd duidelijk dat niet iedereen die wilde meedoen, een plek in de keten zou kunnen vinden. Op sommige plaatsen waren te veel mensen en op de routes naar de Baltische Weg vormden zich files. Hier en daar werden dus zij-ketens vanaf de hoofd keten opgezet, zodat toch iedereen mee kon doen.Om 19 uur gaven de mensen in de keten elkaar een hand. De drie Baltische landen waren verbonden. Een vliegtuig strooide bloemen uit over de keten. Het duurde een kwartier (www.baltic-info.com/?Baltische_Staten___Baltische_Keten).


De Baltische Weg was de meest spectaculaire uiting van de Zingende revolutie, de reeks vreedzame manifestaties die leidden tot herstel van de onafhankelijkheid van de drie Baltische landen.
Op 23 augustus 1939 sloten nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie het Molotov-Ribbentroppact, dat ook wel het Hitler-Stalinpact wordt genoemd. Het gepubliceerde deel leek alleen een niet-aanvalsverdrag, maar in een reeks geheime protocollen verdeelden zij Polen onder elkaar. Ook werd vastgelegd dat de Sovjet-Unie de vrije hand kreeg in de onafhankelijke landen Estland, Letland en Litouwen.[1] Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in september 1939 eiste de Sovjet-Unie eerst het recht op om troepen te legeren in de Baltische landen. Omdat deze landen veel kleiner waren, konden ze weinig anders doen dan toegeven. In juni 1940 rukten nieuwe Sovjettroepen binnen, die samen met de troepen die er al waren de macht overnamen. Na schijnverkiezingen werden de ‘Estische Socialistische Sovjetrepubliek’, de ‘Letse Socialistische Sovjetrepubliek’ en de ‘Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek’ in augustus 1940 tot de Sovjet-Unie toegelaten.
De geheime protocollen wezen verder nog een deel van Roemenië en Finland aan de Sovjet-Unie toe. In 1940 bezette de Sovjet-Unie ook een deel van Roemenië (dat ongeveer samenvalt met het huidige Moldavië), terwijl de Sovjet-Unie tussen 1939 en 1944 twee oorlogen tegen Finland voerde. Daarbij moest Finland grondgebied afstaan, onder andere de belangrijke stad Vyborg.
De Sovjet-Unie heeft jarenlang ontkend dat er ooit een geheim protocol is geweest. Pas op 24 december 1989 (vier maanden na de Baltische Weg) gaf de Sovjet-Unie officieel het bestaan van de protocollen toe. De tekst van de protocollen circuleerde toen overigens al in de Sovjet-Unie; die was in augustus 1988 gepubliceerd in de Estische krant Rahva Hääl. Wat de aansluiting van de Baltische landen bij de Sovjet-Unie betreft, heeft de Sovjet-Unie altijd volgehouden dat die vrijwillig was geweest. De opvolgerstaat Rusland zegt dat trouwens vandaag de dag nog.
In 1941 werden de Baltische landen veroverd door nazi-Duitsland. De nieuwe bezetter bleek niet van plan die landen hun onafhankelijkheid terug te geven. In 1944 kwamen de Sovjettroepen terug en verdreven ze de Duitsers (in een klein deel van Letland hielden dezen nog stand tot 9 mei 1945). Daarna kwam herstel van de onafhankelijkheid tot het eind van de jaren tachtig niet meer aan de orde.
Hoewel ze van de overheid wat anders te horen kregen, bleef bij de Balten steeds de opvatting leven dat ze in 1940 illegaal bezet waren door de Sovjet-Unie dankzij het akkoord tussen Hitler en Stalin. Pas toen in het midden van de jaren tachtig Michail Gorbatsjov, secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, zijn campagne voor glasnost en perestrojka lanceerde, begonnen de Balten dat openlijk te zeggen. Al in 1987 gingen in de Baltische landen de eerste mensen de straat op om te protesteren tegen het Molotov-Ribbentroppact.
In 1988 ontstonden in alle drie de Baltische landen bewegingen om de campagne voor glasnost en perestrojka te steunen: Sąjūdis in Litouwen, Latvijas Tautas Fronte in Letland en Rahvarinne in Estland. Al spoedig combineerden ze de steun voor glasnost en perestrojka met eigen eisen: een einde aan de bevoordeling van het Russisch boven de eigen talen, openheid over de periode van het stalinisme en publicatie van de volledige tekst van het Molotov-Ribbentroppact.
In Moskou bleek weinig steun te bestaan voor deze eisen en de bewegingen radicaliseerden. Begin 1989 trokken ze de conclusie uit de tekst van de geheime protocollen, waar nu iedereen kennis van kon nemen: de Baltische landen waren in 1940 illegaal bezet en alles wat er daarna was gebeurd, was juridisch gezien ongeldig.[2] Vanaf dat moment eisten ze openlijk herstel van de onafhankelijkheid.
De bewegingen genoten brede steun onder de bevolking, vooral de autochtone bevolking. De etnische Russen die zich na 1940 in het Balticum hadden gevestigd,[3] en in Litouwen ook een deel van de etnische Polen, waren doorgaans tegen onafhankelijkheid. Bijzonder was dat de communistische partijen van Estland en Litouwen braken met de Communistische Partij van de Sovjet-Unie en zich achter de onafhankelijkheidsbeweging opstelden (https://nl.wikipedia.org/wiki/Baltische_Weg).

Drie landen met een loodzware geschiedenis. Nog geen kwart eeuw weer zichtbaar op de kaart van Europa. Samen niet meer inwoners dan twee keer de provincie Zuid-Holland. Vier onderling volkomen onuitwisselbare talen: Ests, Lets, Litouws en Russisch. En kijk nu eens: weg grenzen, weg controles. Internationaal betaalmiddel. Productinformatie volgens EU-normen op etiketten in al die vier talen.
...
Litouwen rij je binnen via een leeg grenscomplex. De Baltische staten horen al weer jaren bij Schengen. Geen uniform meer te bekennen. En als laatste van de drie hoort Litouwen sinds 1 januari 2015 ook bij de euro. Je komt na de zlotyzee op een euro-eiland. Ik verwachtte nog niet veel te zien van het internationaal mengen van munten: zoveel euro’s gaan er nu ook weer niet heen en weer tussen Litouwen en het euro-vasteland. Maar al na de eerste uitgave kreeg ik bij het wisselgeld een Cypriotisch dubbeltje in mijn hand. Je kunt je fantasie er op los laten: hoe een dubbeltje uit Cyprus in Litouwen verzeild raakt…
(www.blaauwberg.nl/index.php?id=1009&action=details&projecten_id=46)

In 1915 werd Letland, toen nog Kurland en Lijfland geheten, door de Duitsers bezet. De Duitsers wilden deze landstreken inlijven bij Duitsland.  Een dergelijk streven vereist natuurlijk dat er goede kaarten van zo'n gebied gemaakt worden. Dat deden ze dan ook grondig.  Maar in november 1918, bij het eind van de eerste wereldoorlog, slaagden de Letten erin, voor het eerst in de geschiedenis, een eigen onafhankelijke staat te vormen. En wat wil een onafhankelijke staat als blijk van onafhankelijkheid en zelfstandigheid? Juist: eigen postzegels. Nu heerste er in die tijd overal papierschaarste, ook in Letland. Maar de zogenaamde "Generalstabkärte" van het Letse gebied waren, dankzij de ijverige Duitse kaartenmakers, in overvloed aanwezig. Deze werden gebruikt om er de postzegels op te drukken. ... Bij het begin van de tweede wereldoorlog, in juni 1940,  werd Letland bezet door Russische troepen.  Dit was voorlopig het einde van de zelfstandigheid. Een jaar later, in juni 1941, kwamen de Duitsers en hielden Letland bezet tot juni 1944, waarna de Russen weer terugkwamen. Die bleven tot 1991, waarna Letland weer een onafhankelijke staat werd (www.oudestafkaarten.nl/post_uit_letland.htm).  

Niet dat Rusland de afgelopen jaren niet geprobeerd heeft hier en daar wat spaken in het wiel te steken. Met name Estland en Letland konden en kunnen rekenen op kritiek over de vermeende slechte behandeling van de grote Russische minderheid in beide landen. Moskou stuurt regelmatig brieven naar alle internationale fora over hoe slecht de Russen het daar wel niet hebben.
Onder druk van de Europese Unie zijn de dagen van de discriminerende taal- en naturalisatiewetten uit begin jaren negentig echter voorbij. Wel geldt voor naturalisatie de verplichting om de taal te leren, wat door veel -vooral oudere- Russen als een obstakel wordt ervaren. Toch voldoen de drie Baltische staten al jaren aan de EU-criteria en ook de Navo is tevreden over de mensenrechtensituatie.
Ook op ander terreinen komt Rusland met pesterijen. Vorig jaar vlogen er plotseling Russische jachtvliegtuigen boven Estland. Zij namen deel aan een oefening boven de Russische enclave Kaliningrad. Het incident werd later door Moskou eenvoudigweg ontkend. Rusland tekende wel protest aan toen een vliegende radar van de Navo eind februari een demonstratievlucht uitvoerde boven Letland en Litouwen.
Daarnaast heft Rusland dubbele grenstarieven op goederen uit Estland en weigert het nog olie door te voeren via de Letse olieterminal in de haven van Ventspils. Bovendien weigert Rusland grensverdragen te sluiten met beide landen, met als argument dat het parlement daar niet mee akkoord zou gaan.
,,President Poetin kan rekenen op een trouwe meerderheid in de Doema, dus als hij wil zou het zo geregeld zijn'', zegt een westerse diplomaat die anoniem wil blijven. ,,De kwestie van de Russische minderheden is nu wat tot rust gekomen, maar Moskou gebruikt het als breekijzer. Ze hebben het nodig als de Europese Unie bijvoorbeeld weer eens begint over de mensenrechten in Tsjetsjenië.'' (www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1728358/2004/03/10/Rusland-treitert-Baltische-landen.dhtml)

Nu Russische militaire vliegtuigen de laatste tijd erg actief zijn aan de grenzen met Estland, Litouwen en Letland, wil ook de Navo tonen dat het de verdediging van zijn lidstaten ernstig neemt.
Daarom sturen de Verenigde Staten in het kader van een grootscheepse militaire oefening drieduizend soldaten en meer dan honderd tanks en andere militaire voertuigen naar de Baltische staten.
Vooral in de Baltische staten heerst er onrust over een mogelijke Russische invasie sinds pro-Russische troepen het oosten van Oekraïne bezet houden. Tot het begin van de jaren negentig maakten Estland, Litouwen en Letland deel uit van de Sovjetunie. Elf jaar geleden werden de landen lid van de Navo en de Europese Unie (https://nl.express.live/2015/03/11/amerikaanse-tanks-en-troepen-naar-baltische-landen-om-vuist-te-maken-tegen-rusland-exp-211927/).

Het feit dat Estland in handen is geweest van vele verschillende nationaliteiten is terug te zien in de keuken van Estland. Traditionele gerechten zijn bijvoorbeeld gemarineerde paling, bloedworst en zuurkool met varkensvlees. Ook de Russische invloeden op de Estlandse keuken zijn er groot (www.estland.nl/informatie/achtergrond/eten/).

De Baltische keuken is overwegend een stevige boerenkost keuken. Ieder land en streek heeft haar eigen specialiteiten die oorspronkelijk ontstaan zijn doordat men afhankelijk was van wat het land in een bepaald seizoen opbrengt. Zomer- en wintergroenten, bessen, vruchten en paddestoelen. Daarnaast bestaan er nog steeds verschillende technieken om voedsel te conserveren. Wecken in glazen potten, zouten van vlees en in zuur leggen van kool en augurken en op alcohol zetten van bessen en vruchten. Deze keuken uit grootmoeders tijd is langzaam aan het verdwijnen omdat overal op het platteland supermarkten komen waar je alle levensmiddelen kunt kopen. In de grote steden zie je tegenwoordig restaurants die gerechten uit grootmoeders keuken (zult, bloedworst en balkenbrij) op de menukaart hebben staan.
In Litouwen draait alles om de aardappel. Zeppelini zijn ballen van geraspte aardappelen die gevuld zijn met vlees en altijd en overal heb je de keuze uit verschillende soorten aardappelpannenkoeken. De koude rodebieten soep is een echt zomergerecht en in alle drie de landen verkrijgbaar. Sriubalyne is een traditioneel gerecht uit haringkoppen dat alleen tijdens de vastentijd op tafel komt. In het zuiden van Litouwen serveert men brood dat gemaakt wordt van koolbladeren.
In de Letse keuken zijn dille en kummel de belangrijkste kruiden. Aan brood, kaas en zuurkool wordt altijd kummel toegevoegd en een salade wordt nooit zonder dille klaargemaakt. Een soort kikkererwten met spek en uien of maizes zupa, een broodsoep met een dipje zure room, zijn geliefde tussendoortjes.
De Esten zijn dol op bloedworst, wild en gerookte ham. Kilu is een met speciale kruiden ingemaakte soort haring die op een stuk zwart brood met een gekookt ei wordt geserveerd. Mulgikapsat is zuurkool met parelgerst en stukjes vlees.
Behalve restaurants met traditionele, lokale gerechten vind je in alle drie de landen een ruim aanbod aan restaurants met een internationale keuken.
Bier is een favoriete en zeer betaalbare drank in alle drie de landen. Vaak wordt het geserveerd per halve liter. Kwass (Kali in Estland) is een typisch drankje dat in heel Oost-Europa wordt gedronken en wordt gemaakt van gerst, roggen en malt. Ook sterke drank zoals Black Balsam, een Letse kruidendrank met een alcoholpercentage van vijfenveertig procent, is populair. En natuurlijk wodka, de drank in het oosten en noorden van Europa. Wodka is een Slavisch woord, een verkleinwoord van woda (water), dat letterlijk betekent watertje. Met terviseks (Estland), uz veselibu (Letland) en sweikata (Litouwen) breng je een toost uit op de gezondheid van je gastheer bijvoorbeeld. Wanneer je elkaar beter kent, is het gebruikelijk elkaar daarbij recht in de ogen te kijken.
Het kraanwater is van redelijke kwaliteit maar het smaakt anders. Door de verouderde leidingsystemen kan er wat roest in het water zitten waardoor het water soms een roodbruine kleur heeft. Flessenwater is overal te koop (https://shoestring.nl/rondreis-litouwen/eten-en-drinken-litouwen).

De Estse keuken is overwegend een stevige boerenkost keuken. Iedere streek heeft haar eigen specialiteiten die oorspronkelijk ontstaan zijn doordat men afhankelijk was van wat het land in welk seizoen opbrengt. Zomer- en wintergroenten, bessen, vruchten en paddenstoelen. Daarnaast bestaan er nog steeds verschillende technieken om voedsel te conserveren. Wecken in glazen potten, zouten van vlees en in zuur leggen van kool en augurken en op alcohol zetten van bessen en vruchten. Deze keuken uit grootmoeders tijd is langzaam aan het verdwijnen uit Estland omdat overal op het platteland supermarkten komen waar je alle levensmiddelen kunt kopen (https://koningaap.nl/estland-reizen/eten-en-drinken-estland).

De Estlandse keuken is eenvoudig, maar de maaltijden zijn wel stevig. De belangrijkste producten voor deze maaltijden zijn brood, aardappels en varkensvlees. Stoofpot van zuurkool met bloedworst is een populair gerecht bij de lokale bevolking van Estland.
Tegenwoordig bestaat er nog steeds de traditie van het verzamelen van verschillende kliekjes. Ze worden vaak ingevroren of tot sap/drank of jam verwerkt.
De Esten zijn gek op barbecueën. Dit is dan ook iets wat ze ’s zomers regelmatig doen.
In het najaar en de winter eten ze vooral wild, gevogelte, bospaddenstoelen, peulvruchten, knollen en fruit. Het eten wordt in deze periode meestal ingemaakt, gedroogd en gerookt. In de supermarkten wordt steeds meer wild vlees verkocht.
Brood is in Estland een heel belangrijk product. Vooral donker roggebrood, leib, is erg populair. Verder eten de Esten ook veel zuur en zoet brood bij het warme eten. Als zich speciale gelegenheden voordoen, eten de Esten graag zoete broodjes met rozijnen, kaneel en kardemon. Oud brood wordt niet weggegooid, maar de Esten gebruiken dit vaak om broodpap van te maken.
Soep wordt in Estland vaak vermengd met zure room, melk of yoghurt. Dit wordt regelmatig als maaltijdsoep gegeten. In voorjaar en zomer worden er meestal lichte soepen gegeten. Soepen die in Estland erg populair zijn, zijn zuurkoolsoep, erwtensoep en bonensoep, bietensoep, koolsoep, kippensoep en verschillende soorten paddenstoelensoep en vissoep.
stland heeft veel restaurants. Naast de gewone lokale restaurants zijn er ook veel Azerbeidjaanse of Russische restaurants in Estland. In de Estlandse restaurants kun je o.a. hertenvlees en everzwijn eten.
Als je ooit in de hoofdstad van Estland, Tallinn bent, is het de moeite waard om een keer een bezoek te brengen aan het middeleeuws restaurant “Olde Hansa”.  Alles hier is in middeleeuwse stijl, zowel het interieur als de kleding van de bediening. De bediening komt bij jou aan tafel om uitgebreid uit te leggen wat er allemaal te eten is. Wijn en bier wordt hier opgediend in aardewerken kannen.
Bier is in Estland een heel populaire drank. Er zijn verschillende soorten bieren te verkrijgen. De alcoholvrije bieren zijn in Estland de meest populaire soorten. Ook wodka is een populair drankje en het is net als bier in veel verschillende smaken te krijgen. Dan zijn er ook nog verschillende likeuren. In Tallinn is de lokale kruidenlikeur het meest populair (www.eetzaken.nl/eetgewoontes-estland/).

Bier (ôlu) is een favoriete en zeer betaalbare drank in Estland. Vaak wordt het in halve liter glazen geschonken. Sterke drank zoals Black Balsam, een Letse kruidendrank met een alcoholpercentage van vijfenveertig procent, is populair. En natuurlijk wodka (https://koningaap.nl/estland-reizen/eten-en-drinken-estland).

Bier is in Estland heel populair en wordt al sinds de Middeleeuwen gebrouwen. Hoewel Estland een lange brouwtraditie heeft, zijn er nog maar een klein aantal brouwerijen actief. De drie grootste brouwerijen (samen een marktaandeel van 95%) zijn in handen van buitenlandse brouwerijgroepen. Andere belangrijke brouwerijen en microbrouwerijen zoals Puls, Nigula en Saarema Õllehetas[1] konden de concurrentie niet aan en werden overgenomen of moesten de deuren sluiten halfweg de jaren 2000. In de Baltische staten wordt al eeuwenlang donker bier gedronken. Omstreeks 1780 tijdens de regering van de Britse koning George III werden bieren van dit type (stout, porters) naar Rusland verscheept. Daarna werden zelf Baltische porters gebrouwen, met een hoog alcoholgehalte maar in tegenstelling tot de Engelse soorten ondergistend. De blonde lagers zijn zoals in de meeste landen nu de standaard in het land en voor Baltische porters is nauwelijks nog plaats. Deze donkere bitterzoete bieren zijn in het buitenland meer geliefd dan in de Baltische staten zelf en worden daarom nog in beperkte mate gebrouwen. Op het eiland Saaremaa wordt nog het enige traditionele bier "Koduõlu" (of "Taluõlu") gebrouwen, een blond troebel bier.[2] (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland). New Beer Frontier kan Estse bieren leveren. Net zoals Bierhut en Bierlab overigens.

Brouwerij Saku (Saku Õlletehas), Saku, eigendom van Baltic Beverages Holding (Carlsberg) (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland)


Saku – Estland is onderdeel van Carlsberg.
Evenals andere lokale brouwerijen van Carlsberg, hebben ze een geheel eigen assortiment zoals:
Saku Kuld
Saku kuld is het beste bier van de oudste brouwerij van Estland. Het is het neusje van de zalm als het gaat om bier. Saku kuld is een meesterwerk dat samengaat met twee eeuwen tradities van brouwen en de nieuwste technologie . De smaak van Saku Kulde is meesterlijk in evenwicht. De nieuwe kleine 0,33L fles houdt Saku kuld fris tot de laatste slok.
Saku Tume
Saku Tume heeft een donkere kleur en een rijke smaak. Het is een sterk donker bier gebrouwen voor ervaren bierliefhebbers die de vollere smaak van donker bier kunnen waarderen. Voor de bereiding van Saku Tume wordt naast pilsmout en karamelmout, ook gebrande suiker gebruikt. Dit geeft het bier zijn bijzondere donkere kleur, unieke zoete smaak en een rijk, geurig boeket. Kenmerkend voor donker bier, is dat om een fijner gevoel voor smaak te krijgen, het gedronken moet worden bij een enigszins hoge temeratuur hogere temperatuur. De ideale serveertemperatuur voor licht bier is 6-8 ° C (direct uit de koelkast), de ideale temperatuur voor Saku Tume is 11-15 ° C.
Saku Porter
Saku Porter heeft een unieke, volle smaak, en is een sterk, donker bier. Het wordt gebrouwen met karamel, licht en het mout van koffie. De wortels dateren uit veel eeuwen geleden (Ierland en Engeland), waar het bier zijn naam kreeg van havenarbeiders wiens favoriete drankje het was. De beste manier om te genieten van Saku Porter zou voor een open haard of bij kaarslicht zijn, tijdens lange en donkere winternachten. Dit bier houdt je warm in de koudste tijd van het jaar. Saku Porter is de traditionele kroon van Kerstfeesten die vergezeld gaan van geroosterd vlees en wild. Het is bovendien geschikt voor diverse desserts, vooral met chocolade. Het is ook een traditioneel Kerstbier (www.saporsoghati.com/saku-carlsberg-estland/).

alex 30 Mei, 2007 01:43
Hoi, ik ben ook een bier liefhebber, en mijn favoriet is Saku, te vergelijken met Amstel dat is hier het meest verkochtte bier in Estland. Alleen dat ik nog in Nederland woonde, ben ik naar bierpaleis in Amsterdam geweest en daar hadden ze toen geen bier uit de Baltische landen. (ze hebben daar 750 soorten). Dus zal je ergens anders dit gaan bekijken. En opsturen wordt een dure aangelegenheid, misschien moet je eens rechtstreeks naar bier brouwerij mailen, dat is misschien interesant voor hun, probreer eens www.saku.ee of www.aleqock.ee en heb ook contact met een lokale brouwer op Saaremaa (maar dit bier is erg lekker en te vergelijken met een wit bier, alleen ongefilterd, dus na bieren wordt het naar de plee rennen.niet dat het slecht is, alleen vol met vit B, en dus heb je geen last om te gaan P….n de volgende morgen.). En voor de rest het bier is hier goed ze proberen alles naar Duitse begrippen te brouwen, heeft ook met geschiedenis te maken (ze hebben hier Duitse overheersers gehad. En heb in Riga ook bier gedronken en dat was ook erg goed, ben alleen naam vergeten. (ik denk Bauska Alus). Maar 1 tip als je bier kunt krijgen, hou het dan tussen 4,5 en 6,5 % anders proef je niets meer alleen alc., ze hebben hier dub. bock 8% en dat smaakt naar alc.. Nou ik ga nog 1 biertje pakken en dan naar bed, en hoop dat ik je wat info heb kunnen geven en als je vragen hebt, hou ik me aanbevolen. Groetjes en succes met je bier proeverij (http://estland.startpagina.nl/forum/topic/674622/bier-uit-de-baltische-staten/).

Floor 13 Jul, 2007 14:17
Hallo mensen en bierliefhebbers,
Betreffende: Saku
ik ben zelf een paar dagen in estland geweest en saku smaakt verreweg niet naar amstel en ziet er al helemaal niet zo uit.
Het heeft een hele aparte smaak die ik bij andere doorgaanse bieren niet ken. Mijn ervaring was: de smaak is in het begin zoetbitter en proeft niet echt lekker. naar een paar nippen krijgt de nadronk een steeds aangenamere smaak. Het biertje is dus lekker en naar een paar glazen is bijna elk bier wel lekker.
Naar ik mij heb laten vertellen door mijn esten vrienden, is saku een nationaal product en wordt het niet of amper geexporteerd dus wanneer je de kans krijgt om aan saku te komen, grijp die!
mvg, Floor (http://estland.startpagina.nl/forum/topic/674622/bier-uit-de-baltische-staten/).

Brouwerij A. Le Coq (A. Le Coq Tartu Õlletehas), Tartu, eigendom van de Finse brouwerijgroep Olvi (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland) A. Le Coq is een Estisch biermerk. Het bier wordt sinds 1913 gebrouwen in Brouwerij A. Le Coq in Tartu (https://nl.wikipedia.org/wiki/A._Le_Coq_(bier)).


Brouwerij A. Le Coq (A. Le Coq Tartu Õlletehas) is een Estische brouwerij te Tartu.
De oorsprong van de huidige brouwerij ligt bij enkele kleine private brouwerijen in Tartu. B.J. Hesse begon in 1800 een brouwerij en Justus Reinhold Schramm richtte in 1826 een brouwerij op. De beide brouwerijen gingen samen onder de naam Tivolibrouwerij. In 1863 voegden de brouwerijen Gambrinus en Livonia zich bij de firma. De Tivolibrouwerij werd in 1912 gekocht door de firma A. Le Coq voor het brouwen van stout. Deze bier- en exportfirma was in 1807 in Londen opgericht door de Belgische zakenman Albert Le Coq. Hij bottelde bier van de lokale Londense brouwers en transporteerde het naar Rusland. Door een brouwerij te kopen in Rusland kreeg hij een betere marktpositie. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de brouwerij geannexeerd en de eigenaars moesten het land verlaten. Tijdens het Sovjetregime werd de naam van de brouwerij veranderd in brouwerij Tartu en werden enkel nog nietszeggende lagers gebrouwen. Na de val van het communisme in 1989 en de onafhankelijkheid van Estland in 1991 werd de brouwerij opnieuw geprivatiseerd. In 1997 kwam de brouwerij in handen van de Finse Brouwerijgroep Olvi, die in 2004 opnieuw de naam A. Le Coq aannam. Bij het begin van de 21ste eeuw werd de brouwerij de grootste bierproducent in Estland. Behalve bieren worden er ook mineraalwater, fruitsap, softdrinks, energiedranken en cider geproduceerd.[1]
Sinds 2002 is A. Le Coq sponsor van het voetbalstadion A. Le Coq Arena in Tallinn.
Op 1 juli 2003 werd een biermuseum geopend in een mouttoren die gebouwd werd in 1898. Het museum bevindt zich op zes verdiepingen en stelt ongeveer 2000 voorwerpen tentoon. Het museum toont de geschiedenis van het bierbrouwen in de wereld, vanaf het Oude Egypte tot het hedendaagse brouwen in Estland.[2] (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_A._Le_Coq)
Brouwerij Viru (Viru Õlu), Haljala, eigendom van de Deense Harboe Group (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland)
Brouwerij Viru (Viru Õlu) is een Estische brouwerij in Haljala.
De brouwerij werd in 1975 opgericht onder de naam Viru kolhoos Õlletehas. Het eerste jaar werd 6400 hl gebrouwen en de jaarlijkse productie werd opgevoerd tot 50.000 hl, voornamelijk blonde lagers.
Na de val van het communisme in 1989 en de onafhankelijkheid van Estland in 1991 werd de brouwerij omgevormd naar de naamloze vennootschap AS Viru Õlu. In 1992 werd de Deense Harboe Bryggeri de grootste aandeelhouder. Vanaf 1995 werden er behalve bier ook frisdranken geproduceerd. Daarna volgde ook de productie van fruitsap, energiedranken en cider (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_Viru).


Karksi bier- en wijnfabriek (Karksi Õlle- ja Veinitehes), Karksi, Viljandimaa, (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland)
AS KARME
69104 Karksi
Viljandimaa, Eesti
(www.beerguide.ee/karksi.html)
eerste nederzettingen van Karksi bier en het is allemaal gezegd in 1425, toen een lokale deurwaarder gestuurd Viljandi Order kampioen zes vaatjes van de lokale bier en was verantwoordelijk voor de militaire uitrusting.
De specifieke uitdrukkingen van het brouwen in Karksi landhuis stamt uit het jaar 1795.
Daarom kunnen we zeggen dat al meer dan honderd jaar op dezelfde plaats gebrouwen bier, wodka en wijn gemaakt van gegoten, als de stroom in het bier en wijn industrie is gebouwd op de top van deze gebouwen resten.
Het moderne gebouw van de bierindustrie in Karksi begon in 1975 en werd gekocht van Tsjecho-Slowakije installaties. De eerste bierflesjes werden gevuld in december 1977. In het midden van de jaren 1990, werd Tsjecho-Slowakije vervangen verouderde Russische en Duitse afkomst installaties tegen zijn. Productie en technologie die gebruikt wordt bij de controle van de meesters van Duits bier-consultants, die door het bier houdbaarheid van de dan geldende 7 dagen werd verhoogd tot 3 maanden (www.beerguide.ee/karksi.html).

Technologie
in Europa wordt vooral gedronken twee soorten bier, één van de Scandinavische landen (relatief stijf, saai smaak) en de andere is een Duits-type bier. Als gevolg van de historische vereniging van Duitse culturele ruimte Estland, zijn Karksi samenwerking met de Duitse consultants in hun bier technologie en het recept in deze richting ontwikkeld. Nadat de gemiddelde Duitse bier wordt gekenmerkt door stijfheid, gebrek aan conserveringsmiddelen en toch moet het klassieke geval van zogenaamde niet gepasteuriseerd zijn. live-bier. Ook volgt het Karksi jaar 1600 de huidige Duitse wet, die het bier brouwen slechts vier elementen gemaakt: water, mout, hop en gist.
In Estland, Karksi bier unieke technologie maakt ook gebruik van de klassieker: külmkääritus en liggen op het kamp zijn bodemtanks (www.beerguide.ee/karksi.html).

Karksi bier is niet alleen een dorstlesser. Ook de smaak van het bier in de zaak.
"Alles op zijn tijd, Karksi bier op elk moment!" (www.beerguide.ee/karksi.html).



Brouwerij Sillamäe (Sillamäe Õlletehas), Sillamäe (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland)
Excellence in Afrika, en tot nu toe de enige mini-brouwerij in de bouw van de brug begon in 1992, een heuvel. Brewers benodigde apparatuur werden gekocht van het Duitse bedrijf Beraplan, die ook de opleiding van specialisten uitgevoerd. De eerste test batch gebrouwen in 1992 in december. brouwerij officiële opening Sillamäe vond plaats in februari 1993.
Tot 1994, maar de productie van donker bier in München, München nu toegevoegd aan het licht, die ook in hetzelfde jaar de officiële Õllesummeri kesvamärjuke was. Beide bier recepten zijn afkomstig van bekende Duitse õllemeistrilt Dr. Karl Heinz Radkelt, die ook bij het eerste Munich bierproductie was. Naam van het München bier vloeit voort uit het feit dat het bier beschikbaar zijn in de beste tradities van de oude Duitse bier zal zijn (www.beerguide.ee/sillamae.html).



Taako OÜ, Pihtla (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Estland)



Letland ligt tussen Litouwen en Estland in.

In de Letse keuken worden vooral producten van de lokale landbouw gebruikt. Aardappelen, kool, eieren en veel varkensvlees kom je bijvoorbeeld vaak tegen in traditionele gerechten. Vaak komen gerechten tot stand rond vlees en zuivelproducten. Hierdoor ontstaat een herkenbare keuken die veel weg heeft van die van omliggende landen. Letland ligt daarnaast aan de Baltische zee waardoor er al jaren veel visserij plaatsvindt. Dit komt natuurlijk terug in de gerechten van Letland. De meest bereide vissoorten zijn gerookte of gebakken haring, zalm en forel. Ook nagerechten bevatten vaak veel zuivel en worden op smaak gebracht met plaatselijke producten als bessen en honing.
Het eten in Letland is niet wereldberoemd en dat zal het ook niet snel worden. Maar hierdoor behouden de gerechten wel een eenvoud en authenticiteit die je in West Europa niet snel zult tegenkomen... Bier – lokale soorten zijn Uzavas en Tervetes  (www.letland.nl/informatie/achtergrond/eten/).

In de Letse keuken zijn dille en kummel de belangrijkste kruiden. Aan brood, kaas en zuurkool wordt altijd kummel toegevoegd en een salade wordt nooit zonder dille klaargemaakt. Een soort kikkererwten met spek en uien of maizes zupa, een broodsoep met een dipje zure room, zijn geliefde tussendoortjes.
Behalve restaurants met traditionele gerechten vind je in Letland een ruim aanbod aan restaurants met een internationale keuken.
Drinken in Letland
Alus, zoals bier in Letland wordt genoemd, is een favoriete drank voor veel Letten. Kwass is een typisch drankje dat in heel Oost-Europa werd gedronken en wordt gemaakt van gerst, roggen en malt. Daarnaast is wodka en Letse kruidendrank populair. Het kraanwater heeft een wat vreemde smaak in Letland. Je kunt tijdens je rondreis door Letland beter water uit de fles drinken (https://koningaap.nl/letland-reizen/eten-en-drinken-letland).

Bier neemt in Letland een belangrijke plaats in en er wordt al sinds de Middeleeuwen gebrouwen.
De nationale Letse drank heet Melnais balzams (Zwarte balsem), een bittere kruidenlikeur, maar er wordt ook veel bier geconsumeerd. De Letse naam voor bier is alus, etymologisch verbonden met ale (Engeland), olut (Finland) en ol (Zweden).
Vanaf de 12e eeuw was Letland onder overheersing van de Duitse Orde, wat ook invloed had op het brouwen. Thuisbrouwen bleef toegelaten, maar het gebruik van kruiden werd vervangen door hop.
Tijdens de 19e eeuw zorgde de industriële revolutie voor grote moderne brouwerijen, vooral in Riga, die de kleinere brouwerijen verdrongen. De eerste industriële brouwerij in Riga was Kimmel (1815). In de tweede helft van de 19e eeuw werden 26 nieuwe brouwerijen gebouwd.
Na de Tweede Wereldoorlog werd Letland deel van de Sovjet-Unie waarna thuisbrouwen werd verboden en werden er grote brouwerijen opgericht, meestal in samenwerking met collectieve boerderijen, zoals Lāčplēša (1949), Tērvetes (1971) en Bauskas (1981). Er werd goedkoop bier van slechte kwaliteit geproduceerd.
Na de onafhankelijkheid van Letland in 1991 slaagden er een aantal te overleven door modernisatie met buitenlands kapitaal.[1] De drie grootste brouwerijen zijn in handen van buitenlandse brouwerijgroepen en brouwen 87% van de totale bierproductie (cijfers 2012). Het Deense Unibrew kocht in 2004 brouwerij Lāčplēša en in 2008 Līvu alus. De grootste brouwerij Aldaris kwam in handen van de Carlsberg-groep en Cēsu alus werd opgekocht door de Finse brouwerijgroep Olvi. Het merendeel van de bierproductie bestaat uit blonde lagers (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Letland).

In Litouwen draait alles om de aardappel. Bulviniai blinai zijn aardappelpannenkoeken en vedarai is worst van aardappel. Zeppelini zijn ballen van geraspte aardappelen die gevuld zijn met vlees en altijd en overal heb je de keuze uit verschillende soorten aardappelpannenkoeken. De koude rodenbieten soep is een echt zomergerecht. Gesmoorde gans gevuld met appels en pruimen is een Baltische specialiteit. In het zuiden van Litouwen serveert men brood dat gemaakt wordt van koolbladeren. Aan de Oostzeekust is gerookte paling verkrijgbaar. Behalve restaurants met traditionele gerechten vind je in Litouwen een ruim aanbod aan restaurants met een internationale keuken.
Drinken in Litouwen
Midus is een populair honingdrankje met wat alcohol. Bier (alus) wordt veel gedronken in Litouwen. Met ‘sweikata’ proost je op de gezondheid van je gastheer (https://koningaap.nl/litouwen-reizen/eten-en-drinken-litouwen).

De Litouwse keuken kent veel traditionele gerechten. Het land heeft echt een boerenkeuken, waarin veel aardappelen, groeten en vlees wordt gegeten. Ook brood is niet weg te denken uit het dagelijkse menu van de doorsnee Litouwer. Veel van de lekkere traditionele Litouwse gerechten kun je in de meeste restaurants bestellen. Uit eten gaan in Litouwen is vaak erg goedkoop, waardoor het zeker de moeite waard is om eens een van de traditionele gerechten te proberen.
De populairste groentes van Litouwen zijn bieten, wortelen, kool, komkommers, rapen, radijs, uien, rutabagas, mierikswortel en pastinaak. De appel is verre weg de meest belangrijke fruitsoort in het land. Bijna alle huishoudens hebben dan ook een appelboomgaard. Bessenstruiken, peren- en kersenbomen zijn ook veel voorkomend. Natuurlijk zijn verschillende groenten en vruchten seizoensgebonden, maar deze groeten en vruchten worden desalniettemin het hele jaar door gegeten. Ze worden dan in de zomer vers gegeten en in de winter worden de voorraden gedroogd. Er wordt dan saus van gemaakt of ze worden verwerkt tot conserven.
Litouwen barst van de champignons. Ze hebben veel soorten, namelijk meer dan 400. Deze worden vooral gevonden in het bos. De populairste paddenstoelensoort in Litouwen is de boleet.
....
Veel Litouwers eten elke dag soep. Het wordt zowel in de middag als in de avond gegeten. Vroeger werd het zelfs als ontbijt gegeten. De soep wordt meestal geserveerd met brood of aardappelen. De meest populaire soepen in het land zijn zuurkoolsoep en koude bietensoep. In zuurkoolsoep zitten stukken ganzenvlees. Deze soep is populair in de winter. De koude bietensoep, ook wel saltibarsciai genoemd, is een zomersoep. Deze wordt dan geserveerd met warme aardappelen.
Brood is een geliefd product in Litouwen. Het wordt dan ook elke dag gegeten. Litouws brood is een steviger brood, wat qua stevigheid te vergelijken is met Duits brood. Naast het 'gewone' brood kent Litouwen verschillende andere soorten brood die erg populair zijn. Zo wordt er bijvoorbeeld in het zuiden van het land brood gegeten dat gemaakt wordt van koolbladeren. Daarnaast is roggebrood een van de oudste en meest fundamentele etenswaren in Litouwen. Het wordt elke dag gegeten, als ontbijt, lunch en tijdens het diner. Brood speelt een belangrijke rol tijdens rituelen en agrarische ceremonies (www.reisgraag.nl/vakantie-litouwen/litouwse-gerechten).

De Litouwers drinken als alcoholische dranken voornamelijk bier, honinglikeur en wodka.
Bekende Litouwse culinaire specialiteiten uit de Litouwse keuken zijn:
Saltibarsciai is een koude bietensoep welke speciaal in de zomer gegeten wordt.
Cepelinai (enkelvoud: Cepelinas; officieel Didžkukuliai) is een nationaal gerecht in Litouwen. Cepelinai zijn aardappelknoedels gevuld met gehakt, kaas of groenten. De vorm van het gerecht heeft een overeenkomst met de vorm van een zeppelin.
Balandeliai is ook een bekend gerecht, namelijk opgerolde bladeren van witte kool, gevuld met vlees en rijst.
Blynai is de naam van de typische Litouwse pannenkoeken. Dit zijn aardappelpannenkoeken die gevuld zijn met vlees.
Kibinai (enkelvoud: kibinas) is een traditioneel gerecht van de Karaïm (regio Trakai) uit Litouwen. Het is een met ei bestreken halvemaanvormig deeggerecht, gevuld met rundvlees of lamsvlees. Het wordt gebakken in een oven.
Koldunai zijn noedels met een vulling van bijvoorbeeld gehakt, paddestoelen, of kwark. De noedels worden gekookt in water en daarna geserveerd met grietine (een soort crème fraiche) en/of spekjes (www.baltic-info.com/?Litouwen___Algemene_Informatie___Eten_en_Drinken).

In Litouwen wordt veel bier gedronken. De Litouwse biercultuur wordt gekenmerkt door een veelheid aan stijlen en het voorkomen van tradities die elders in Europa haast verdwenen zijn. Typisch zijn de vele kleine huisbrouwerijen, waar bier op traditionele wijze wordt vervaardigd. Daarnaast zijn er ook verschillende grote brouwerijen actief in Litouwen. Bekende namen zijn Utenos, Švyturys en Gubernija.
De biermarkt wordt gedomineerd door commerciële brouwerijen, die echter niet alleen pils, maar ook toegankelijke donkere bieren en porters brouwen. Deze stijlen worden ook door de kleine brouwerijen gemaakt. Het bier van deze kleine brouwerijen (kaimiškas alus) wordt door liefhebbers meestal meer gewaardeerd. Op het platteland zijn oude brouwmethodes, zoals vergisting in open kuipen, bewaard gebleven.
Blond bier (šviesus alus)
Donker bier (tamsus alus)
Baltische porter (juodas alus)
Naast deze algemeen verkrijgbare stijlen zijn er een aantal stijlen die als typisch Litouws kunnen gelden:
Gebakken bier (keptinis alus). Voor dit donkere bier wordt brood gebruikt als basis van het wort. Deze brouwmethode was ooit algemeen, maar is alleen in Litouwen nog actueel. Vooral huisbrouwerijen maken echte broodbieren. Sommige commerciële brouwerijen proberen de smaak te benaderen met gebakken mout. Die smaak is uitgesproken moutig en doet denken aan koekjes.
Rookbier (duminis alus). De gewoonte om de mout te roken was ooit algemeen, maar de traditie hield alleen stand in het Duitse Bamberg en in Litouwen. Het bier heeft een rokerige smaak. In sommige bieren wordt deze smaak benaderd door het wort met hete stenen te verwarmen (als in Steinbier).
Honingbier (medaus alus). In Litouwen wordt veel honing gewonnen. Honing is dan ook een gewilde smaakmaker in bier. De basis van een honingbier kan een keptinis alus zijn, waardoor de koekjessmaak met die van honing gecombineerd wordt.
Fruit- en bloesembieren. Door het bier door bloesemtakken te filteren verkrijgt het een uitgesproken fruitige smaak.
De Litouwse biercultuur is nog relatief onbekend in het buitenland. De Litouwse bierstijlen zijn dan ook niet in de doorgaans Engelstalige standaardwerken terug te vinden. Bloggers [hee dat ben ik!?] en recensenten op het internet proberen de Litouwse biercultuur verder in kaart te brengen. .. Litouws bier wordt meestal in halve liters uitgeschonken. Zowel getapt bier als flesbier is populair. Bier wordt gedronken als begeleiding bij traditionele maaltijden, maar ook tijdens het uitgaan. Er zijn verschillende kroeghapjes, zoals gebakken mout of roggebrood. Ook thuis wordt bier gedronken. Het is niet ongewoon om een grote petfles te laten vullen bij de tap in een café, om de fles daarna thuis leeg te drinken. ...  In de grote steden zijn gespecialiseerde biercafés. Op folkloristische markten worden ambachtelijke bieren verkocht (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bier_in_Litouwen).


Kalnapilis is een Litouws biermerk. Het bier wordt gebrouwen door de Kalnapilio - Tauro grupė in Panevėžys (https://nl.wikipedia.org/wiki/Kalnapilis).

1902 It all started with a castle on a hill. This is how Albert Foigt called his brewery in Panevėžys in his native language: Bergschlösschen.
1935 The first change: Panevėžys brewery became a joint stock company and was called “Kalnapilis” in Lithuanian.
1940 Kalnapilis brewery was nationalised and operated at greatly reduced capacity. Mostly because men went to war.
1944 After Germans destroyed Panevėžys electric power station leaving „Kalnapilis“ without electricity, brewery personnel arranged oil motor and production of beer continued. This made „Kalnapilis“ the only brewery in Lithuania that never stopped brewing beer in its entire history.
1970 A new malt factory was opened in Panevėžys which produced malt exclusively for “Kalnapilis”.
1990 Lithuania celebrated its independence and Kalnapilis became a state brewery.

Švyturys is een Litouws biermerk. Het bier wordt sinds 1946 gebrouwen in Brouwerij Švyturys in Klaipėda (https://nl.wikipedia.org/wiki/%C5%A0vyturys).
Brouwerij Švyturys is een Litouwse brouwerij in Klaipėda. Het is de tweede oudste brouwerij van het land. Sinds 2001 maakt de brouwerij deel uit van Švyturys-Utenos Alus AB.
De brouwerij werd gesticht in Klaipėda in 1784 door de handelaar J.W. Reincke. De zeearend op het embleem van de brouwerij verwijst nog steeds naar het familiewapen van de familie Reincke. In 1871 fuseerde de brouwerij met de brouwerij van landeigenaar Theodor Preuss en werd het de belangrijkste bierleverancier voor de stad. De brouwerij werd een van de meest gewaardeerde brouwerijen van het land tijdens het interbellum. Na de Tweede Wereldoorlog werd de brouwerij in 1946 opnieuw opgebouwd, door het Sovjetregime genationaliseerd en kreeg de huidige naam. Na de val van het communisme en de onafhankelijkheid van Litouwen in 1990 werd de brouwerij geprivatiseerd. In 1999 kwam de meerderheid der aandelen in handen van de Baltic Beverages Holding (BBH). In 2001 BBH fuseerde BBH de brouwerijen Švyturys en Utenos Alus in een naamloze vennootschap genaamd Švyturys-Utenos Alus AB. Sinds 2008 behoort BBH tot de Deense Carlsberggroep (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_%C5%A0vyturys) (https://en.wikipedia.org/wiki/%C5%A0vyturys) (www.svyturys.lt/index.php/amziaus-patvirtinimas/106).


Tauras is een Litouws biermerk. Het bier wordt gebrouwen door de Kalnapilio - Tauro grupė in Panevėžys (https://nl.wikipedia.org/wiki/Tauras_(bier)).
Kalnapilio - Tauro grupė is een Litouwse brouwerij in Panevėžys, met hoofdzetel in Vilnius.
Brouwerij Tauras die opgericht werd in 1860 in Vilnius kwam in 1999 in handen van de Deense brouwerijgroep Royal Unibrew en brouwerij Kalnapilis (opgericht in 1902 in Panevėžys) werd overgenomen van de Baltic Beverages Holding in 2001. De twee brouwerijen werden samengevoegd in de brouwerijgroep Kalnapilio - Tauro grupė. In 2005 werd de brouwerij in Vilnius gesloten en de productie overgebracht naar Panevėžys. De jaarlijkse capaciteit bedraagt 700.000 hectoliter en de brouwerij heeft daarmee een aandeel van 25% in de Litouwse biermarkt.[1] (https://nl.wikipedia.org/wiki/Kalnapilio_-_Tauro_grup%C4%97)
Brouwerij Tauras was een Litouwse brouwerij in Vilnius. De brouwerij maakt onderdeel uit van de Kalnapilio - Tauro grupė.
De brouwerij werd opgericht in Vilnius in 1860 ten tijde van het Russisch Keizerrijk door twee lokale Joodse zakenlui Abel Sołowiejczyk en Iser Berg Wolf. In 1866 werd Wilhelm Szopen de officiële eigenaar van de brouwerij die zijn naam kreeg....  In 1897 kwam de brouwerij in handen van de rijke zakenman Morduch Owsiej Epstein die ook al eigenaar was van een andere brouwerij in Vilnius. De firma werd omgezet in een naamloze vennootschap onder de naam Towarzystwo Akcyjne Browaru Szopen....Na de invasie van Polen door nazi-Duitsland in 1939 werd Vilnius terug deel van Litouwen en in 1940 kreeg de brouwerij zijn Litouwse naam Šopen. Later dat jaar werd Litouwen bezet door de Sovjet-Unie en werd de brouwerij genationaliseerd. De brouwerij werd gefuseerd met enkele andere kleine bier- en frisdrankproducenten en verkreeg de huidige naam kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945. Na de val van het communisme en de onafhankelijkheid van Litouwen in 1990 werd de brouwerij opnieuw geprivatiseerd. De brouwerij kwam in 1999 in handen van de Deense brouwerijgroep Royal Unibrew en werd in 2001 samen met brouwerij Kalnapilis gefuseerd tot de brouwerijgroep Kalnapilio – Tauro grupė. In 2005 werd de brouwerij in Vilnius gesloten en de productie overgebracht naar Panevėžys (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_Tauras).


Utenos is een Litouws biermerk. Het bier wordt sinds 1991 gebrouwen in brouwerij Utenos Alus in Utena (https://nl.wikipedia.org/wiki/Utenos_(bier)). Utenos Alus is een Litouwse brouwerij in Utena. Sinds 2001 maakt de brouwerij deel uit van Švyturys-Utenos Alus AB. De brouwerij werd ten tijde van het Sovjetregime in de jaren 1970 gebouwd met hulp van technici van de Tsjechische firma TechnoExport, onder leiding van Jerzy Tomášek. Gediminas Jackevičius werd de eerste manager en bleef dit tot aan zijn dood in 1993. Op 14 januari 1977 werd het eerste Žigulinis-bier gebrouwen. Er werden ook frisdranken zoals Citrina, Sajanai, Tarchūnas en Šaltukas gebotteld in de fabriek. Na de val van het communisme en de onafhankelijkheid van Litouwen in 1990 werd de brouwerij geprivatiseerd en veranderde de naam in Utenos Gėrimai AB. Vanaf 1991 werden er een aantal nieuwe bieren gebrouwen zoals Lietuviškas, Aukštaitijos, Studentiškas, Gaudeamus, Sartų, Bočių, Baltų, Utenos, Utenos Premium, GJ, Turbo en Porteris. In 1997 werd een samenwerking gestart met de Baltic Beverages Holding (BBH). In 2001 BBH fuseerde BBH de brouwerijen Švyturys en Utenos Alus in een naamloze vennootschap genaamd Švyturys-Utenos Alus AB. Sinds 2008 behoort BBH tot de Deense Carlsberggroep (https://nl.wikipedia.org/wiki/Utenos_Alus).
Volfas Engelman is een Litouws biermerk. Het bier wordt gebrouwen in Brouwerij Volfas Engelman in Kaunas (https://nl.wikipedia.org/wiki/Volfas_Engelman). Brouwerij Volfas Engelman is een Litouwse brouwerij in Kaunas. De brouwerij werd opgestart in 1853 door de zakenman Raphail Wolf die in kleine hoeveelheden Wolf’s beer brouwde. De firma ging over naar de zoon Iser Ber Wolf, die op het einde van de negentiende eeuw samen met A.S. Soloveichik de brouwerij van concurrent Ferdinand Engelman overkocht. In 1927 was 40% van de binnenlandse biermarkt in handen van deze brouwerij en tot de Tweede Wereldoorlog werd er ook bier geëxporteerd. In 1940 werd de brouwerij genationaliseerd en kreeg verschillende namen. Na de val van het communisme en de onafhankelijkheid van Litouwen in 1990 werd de brouwerij geprivatiseerd en verkreeg het de status van publieke brouwerij van Kaunus. Begin 1997 verkreeg de Tsjechische brouwerij Pilsner Urquell 51% van de aandelen. De fabricatie van frisdranken werd gestopt en de brouwerij werd gemoderniseerd. In 1999 kocht de Finse brouwerijgroep Olvi de aandelen van Pilsner Urquell en bekwam zo 99,57% der aandelen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_Volfas_Engelman).

Olvi is een Finse brouwerijgroep en frisdrankenfirma met hoofdzetel in Iisalmi. Brouwerij Olvi werd opgericht in 1878 door meesterbrouwer William Gideon Åberg en zijn vrouw Onni in Iisalmi. In die tijd waren er 78 actieve brouwerijen in Finland waarvan Olvi als enige onafhankelijke brouwerij overgebleven is. In 1952 werd de naam gewijzigd in Olvi Oy en in 1955 werd door zijn opvolger E.W. Åberg en diens vrouw Hedwig Åberg de Olvi Foundation opgericht, waarna de aandelen van Olvi Oy overgeheveld werden.
In april 1999 werd een meerderheidsaandeel verkregen in de brouwerij Cesu Alus te Letland en later dat jaar in september een minderheidsaandeel in de Litouwse brouwerij AB Ragutis (Volfas Engelman) . Sinds 2011 is de groep 100% eigenaar van A. Le Coq, de tweede grootste drankenmaatschappij in Estland. De groep heeft 99,67% van de aandelen van brouwerij Cēsu Alus, 99,57% van de aandelen van brouwerij Volfas Engelman en 91,58% van de aandelen van de Wit-Russische brouwerij Lidskoe Pivo.
Olvi heeft een marktaandeel in drank in Finland van 18,7% en is daarmee de grootste Finse drankenmaatschappij van het land (https://nl.wikipedia.org/wiki/Olvi_(brouwerij)).


Opvallend dat de Baltische brouwerijen min of meer Deens of Fins zijn...
Het is wat anders dan Russisch....

En dat ter nagedachtenis aan het Molotov-Ribbentroppact en De Baltische Weg of Baltische Keten

Vjatsjeslav Michajlovitsj Molotov (Russisch: Вячеслав Михайлович Молотов) (Koekarka (gouvernement Vjatka), 9 maart [O.S. 25 februari] 1890 - Moskou, 8 november 1986) was een Sovjet-Russisch revolutionair en later voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen (premier 1930-1941) en minister van Buitenlandse Zaken in de Sovjet-Unie. Hij was medeverantwoordelijk voor de Holodomor en de Grote Zuivering. Hij werd in het bijzonder bekend door het Molotov-Ribbentroppact, dat hij in naam van Stalin sloot met nazi-Duitsland in 1939.
...
Na het Verdrag van München en de daaropvolgende invasie van Tsjecho-Slowakije door Hitler in 1938, besloot Stalin in 1939 dat de uitbreiding van de Sovjet-Unie baat had bij een verdrag met Hitler. In mei 1939 werd Minister van Buitenlandse Zaken Maksim Litvinov (die een Joodse achtergrond had en daarom niet de juiste persoon was voor deze onderhandelingen) vervangen door Molotov. Molotov bleef hoofd van de Raad van Volkscommissarissen tot mei 1941, toen Stalin zichzelf aanstelde als officieel hoofd van de Sovjetregering.
Aanvankelijk wees Hitler diplomatiek sovjethints af dat Stalin een verdrag wilde, maar begin augustus gaf hij zijn Minister van Buitenlandse Zaken Joachim von Ribbentrop toestemming om serieuze onderhandelingen te starten. Op 18 augustus werd een handelsverdrag ondertekend en op 22 augustus vloog von Ribbentrop naar Moskou om een formeel niet-aanvalsverdrag te sluiten. Hoewel dit verdrag bekend werd als het Molotov-Ribbentroppact, functioneerden Molotov en von Ribbentrop slechts als agenten voor hun leiders, Stalin en Hitler. Het belangrijkste onderdeel van het verdrag was een geheim protocol dat de onderlinge verdeling van Polen, Finland en de Baltische landen tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie bepaalde, alsook de annexatie van Bessarabië (toen onderdeel van Roemenië, nu Moldavië) door de Sovjet-Unie. Dit protocol gaf Hitler het groene licht voor zijn invasie van Polen, die dan ook op 1 september begon.
Met de bepalingen van het pact kreeg Stalin in feite toestemming om Estland, Letland en Bessarabië te veroveren en te annexeren, alsook het deel van Polen ten oosten van de Curzonlijn (het gebied waar Oekraïners en Wit-Russen de meerderheid van de bevolking vormden). Hij kreeg ook de vrije hand met betrekking tot Finland. In de Sovjet-Finse Oorlog die daaruit voortvloeide, leidden een combinatie van felle Finse tegenstand en fouten door de militaire Sovjetleiding ertoe dat Finland weliswaar delen van zijn gebied verloor, maar niet zijn onafhankelijkheid. Tijdens dit conflict bedachten de Finnen het woord "Molotovcocktail" voor een zelfgemaakt brandwapen dat kon worden gebruikt tegen tanks. Duitsland kreeg door het verdrag toestemming om het westelijke twee derde van het gebied van Polen te bezetten (een groot deel hiervan werd vervolgens geannexeerd door Duitsland), alsook heel Litouwen. Het verdrag werd later geamendeerd om Litouwen aan de Sovjet-Unie toe te wijzen in ruil voor een gunstigere grens in Polen. Deze annexaties leidden tot grootschalig leed en verlies van levens in de landen die werden bezet en onderverdeeld tussen de beide dictaturen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Vjatsjeslav_Molotov).