Störtebeker Bernstein-Weizen

Bernstein-Weizen (Alk. 5,3 % vol)
(Zutaten: Brauwasser, Weizenmalz*, Gerstenmalz*, Hopfen*, Hefe)
Het etiket is blijkbaar veranderd, waarbij het schip nog wel koers houdt.

Bernstein doet mij denken aan barnsteen... Jurassic Park

Het verhaal gaat over een miljardair die erin slaagt om op een eiland dinosauriërs, die reeds miljoenen jaren zijn uitgestorven, te herscheppen uit hun DNA.... Door middel van in barnsteen ingesloten muggen hebben de wetenschappers dinosaurusbloed bemachtigd, waarin zich het DNA van de dino's bevindt. Aangezien het DNA oud is en er stukken ontbreken, gebruiken ze DNA van amfibieën om de gaten te vullen en zo het dinosaurus-genoom alsnog compleet te maken  (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jurassic_Park_(film)).

barnsteen zn. ‘fossiele hars’
Mnl. bernsteen, barnsteen ‘brandbare steen, amber’ [1315; MNHWS]; vnnl. barnincsteens (genitief) [1514; MNW], barnsteen [1599; Kil.].
Ontleend aan mnd. bern-, barn-, börnstēn ‘brandbare steen’ [13e eeuw], waarvan het eerste deel afgeleid is van het werkwoord bernen, barnen, burnen ‘branden’ (naast Duits brennen, de vorm zonder r-metathese), zie → branden; het tweede deel is → steen in de betekenis ‘edelsteen’. Volgens MNW is het een samenstelling uit berninge ‘brandstof’ en steen.
Nhd. Bernstein [18e eeuw] (equivalenten zijn mhd. brennstain en burnsteyn [14e eeuw]) < mnd. bernstin; nfri. barnstien; on. brennisteinn ‘zwavel’ (nzw. bärnsten ‘barnsteen’ < mnd.).
Barnsteen, een verzamelnaam voor een groep fossiele harsen, is het oudste bekende handelsproduct; het werd al aangetroffen in het koningsgraf in Ur in 4000-3000 voor Chr. In deze contreien raakte barnsteen bekend als product van de Noord-Duitse Oostzeekust. Het gaat om hars van uitgestrekte, oorspr. subtropische naaldboomwouden in het Tertiair. De fossiele relicten die in barnsteen gevonden worden, zijn van groot wetenschappelijk belang voor de kennis van flora en fauna uit die tijd. De steen komt in verschillende kleuren voor, variërend van lichtgeel tot donkeroranje en bruin.
Het woord barnsteen heeft een genusverandering van mannelijk naar (ook) onzijdig ondergaan sinds het woord als productnaam ging fungeren.
Een andere naam voor barnsteen is gele → amber. Met amberkleurig bedoelt men de kleur van barnsteen.
Lit.: E. Meineke (1984) Bernstein im Althochdeutschen. Mit Untersuchungen zum Glossar Rb., Göttingen; M. Philippa (1997) ‘Branden’, in: OT 66, 96
N. van der Sijs (2001), Chronologisch Woordenboek
barnsteen harde hars, amber 1315 [HWS] P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Van Dale Etymologisch woordenboek
barnsteen [harde hars, amber] {bernsteen 1315} < middelnederduits bernstēn, barnstēn, van bernen, barnen [branden, vlammen, flikkeren, fonkelen] + steen [steen, edele steen]; de betekenis is vergelijkbaar met het gr. woord voor barnsteen èlektron, dat ‘het stralende’ betekent (www.etymologiebank.nl/trefwoord/barnsteen).

Ook al is barnsteen niet meer dan versteende hars van naaldbomen, het wordt al sinds de Steentijd beschouwd als een kostbare halfedelsteen. Het hoogtepunt in de toepassing van barnsteen als sieraad is ongetwijfeld de Barnsteenkamer in het zomerpaleis van de Russische tsaar nabij Sint Petersburg, dat oorspronkelijk uit de 18e eeuw stamde maar na verwoesting in de Tweede Wereldoorlog gereconstrueerd is. Met ruim 100.000 stukken uitgesneden barnsteen is het verreweg het grootste kunstwerk ter wereld van barnsteen. Het grootste stuk barnsteen ooit gevonden weegt 11,5 kg en is in 1969 opgevist door Deense vissers. Het is tegenwoordig te bewonderen in een museum in Kopenhagen. In Nederland zijn niet zulke indrukwekkende vondsten gedaan, maar toch is barnsteen zeer geliefd bij zwerfsteenverzamelaars (www.geologievannederland.nl/zwerfstenen/beschrijvingen/barnsteen).

Barnsteen is een fossiele hars die afkomstig is van naaldbomen. Deze bomen werden veelal aangeduid met de wetenschappelijke soortnaam Pinus succinifera, een nog levende dennensoort. De hars is miljoenen jaren geleden uit de bomen gedropen en daarna versteend. Barnsteen stamt uit het Mesozoïcum tot aan het Kwartair. Barnsteen is meestal warmgeel tot donkerrood van kleur, maar er bestaan ook meer groen-, blauw- of zelfs zwartgekleurde soorten. Doorzichtige barnsteen wordt algemeen het mooist gevonden en is het kostbaarst.
Mineralogisch bezien heeft barnsteen een amorfe structuur. Het is vrij zacht, de hardheid bedraagt 2-2,5.
Het woord barnsteen - in het Duits Bernstein - is afkomstig van het Nedersaksische woord börnen dat branden betekent. Inderdaad is deze halfedelsteen brandbaar.
Barnsteen heet in het Engels amber en dit woord wordt ook in vertalingen wel aangetroffen. In het Nederlands wordt met amber meestal een substantie uit de darmen van de potvis bedoeld. Deze substantie geurt sterk en wordt in parfums gebruikt. Het Engelse woord amber duidt ook op een oranje kleur en wordt gebruikt voor de gele lamp van verkeerslichten. Het woord amber voor barnsteen bestaat al sinds de middeleeuwen en staat in Van Dale als gangbaar synoniem. Dat barnsteen wel gele amber heet, naast de grijze amber van de potvis, komt waarschijnlijk doordat ze beide voornamelijk op stranden worden gevonden.
Een algemene groep landslakken zijn de Barnsteenslakken. Zij zijn zo genoemd vanwege de barnsteengele kleur van het slakkenhuis. De wetenschappelijke naam van een barnsteenslakkensoort luidt Succinea putris.
Barnsteen wordt elektrisch geladen door het langs een diervacht te wrijven. Om deze reden is de term elektriciteit afgeleid van het Griekse woord voor barnsteen, elektron (Latijn: electrum).
Het feit dat veel insecten in barnsteen worden aangetroffen ontging ook de Romeinen niet. Zij verklaarden dit (correct) door aan te nemen dat barnsteen vloeibaar was toen het de insecten bedekte. Derhalve noemden zij de steen succinum ofwel gum-steen. De naam komt nu nog voor in succinaat, de naam van zouten en esters van barnsteenzuur, en in de wetenschappelijke naam voor de dennensoort Pinus succinifera en ook in succinite, een naam die door James Dwight Dana werd gegeven aan een bepaald type barnsteen dat uit het Oostzeegebied afkomstig is.
Zoals ook nog bij de tegenwoordige dennen het geval is, loopt er uit kleine beschadigingen van de schors hars uit de boom. Deze hars beschermt de boom tegen insecten en schimmels. In vroegere tijden zijn door de bomen in het Oostzeegebied grote hoeveelheden hars geproduceerd. Na de ijstijd is het barnsteen uit de grond gespoeld en in zee terechtgekomen. Jongere, niet gefossiliseerde barnsteen heet 'kopal'. Het voelt vettig aan.
In de Griekse mythologie liet de god Helios op een dag zijn zoon Phaeton de zonnewagen besturen. Maar Phaeton kon de paarden niet in toom houden, waardoor de zon hemel en aarde verschroeide. Zo kregen de mensen in Ethiopië hun donkere kleur. Om de aarde te redden gooit Zeus zijn bliksemschicht naar Phaeton waardoor deze dood ter aarde valt. De zusters van Phaeton, de Heliaden, bewenen hem. Hun tranen druppelen neer en stollen tot barnsteen.
De Griekse mythologische figuur Elektra wordt vereenzelvigd met barnsteen. Het Griekse woord voor barnsteen is "elektron" (ηλεκτρον) waarvan ons woord "elektriciteit" afkomt, omdat een stuk barnsteen dat met een dierlijke vacht wordt gewreven statisch geladen wordt.
Barnsteen was volgens de Grieken afkomstig van de barnsteeneilanden, die men situeerde in de monding van de legendarische Barnsteenrivier in het hoge Noorden, de Eridanos (https://nl.wikipedia.org/wiki/Barnsteen).

Soms komt er een insect in de hars terecht. Dit fossiel blijft in de versteende barnsteen zichtbaar. Door de ouderdom verdwijnen de kleuren van het insect en wordt het zwart. In tegenstelling tot wat in de film Jurassic Park wordt gesuggereerd, is het niet mogelijk om DNA van dieren zoals dinosauriërs uit door fossiele insecten opgezogen bloed te halen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Barnsteen).

Dr Penney began his PhD into amber studies in 1994, and says he has "no doubt that his studies were funded on the back of Jurassic Park".
As for the films, Dr Penney says they are highly entertaining, but have "lots of problems and inconsistences scientifically."
For example, the amber from which DNA is extracted in the film was supposedly from the Dominican Republic, bur Dr Penney says that that region is "not old enough for dinosaurs to have existed".
He also points out that the DNA extraction in Jurassic Park was rather less labour intensive than the "massive extraction process" necessary within a scientific lab.
Dr Penney admits, however, that the film has glamourised his profession. Asked whether dinosaurs would walk the earth again, he said: "Never say never. Technology and science has progressed so much that it may happen one day." (www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/10302951/Jurassic-Park-scientist-never-say-never-to-dinosaurs-walking-the-Earth-again.html)

Britse wetenschappers hebben [in 2013] aangetoond dat de techniek om dinosauriërs te klonen uit de film Jurassic Park nooit werkelijkheid zal worden.
Het onttrekken van dna van dinosauriërs uit fossielen van muggen in barnsteen, zoals in Jurassic Park gebeurt, is onmogelijk, ondanks eerder gemelde doorbraken op dit gebied.
Zelfs bij insecten die veel korter geleden zijn gefossiliseerd in kopal, een voorloper van barnsteen, is het dna namelijk al vergaan.
Dat melden onderzoekers van de Universiteit van Manchester in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS One... In 1993 beweerden Amerikaanse wetenschappers uit Californië dat ze dna hadden geïsoleerd van een 130 miljoen jaar oude in barnsteen bewaard gebleven snuitkever.
Bloed
Volgens deze studie zou het in theorie mogelijk zijn om het dna van dinosauriërs te onttrekken uit een gefossiliseerde mug die zich vlak voor zijn dood tegoed deed aan bloed van de uitgestorven reptielen en daarna in hete hars verstrikt raakte. Wetenschappers zijn er echter nooit meer in geslaagd om de Amerikaanse studie te herhalen. .... "Intuïtief zou je denken dat het dna van een insect dat wordt overspoeld door hete hars beter bewaard blijft, maar dit lijkt niet het geval", verklaart hoofonderzoeker David Penney op de nieuwssite van de Universiteit van Manchester. "Helaas zal het scenario van Jurassic Park altijd fictie blijven."(www.nu.nl/wetenschap/3573603/kloontechniek-jurassic-park-blijkt-definitief-onmogelijk.html) (www.scientias.nl/vergeet-jurassic-park-dinos-klonen-maaginhoud-fossiele-mug-lijkt-onmogelijk/).

Waarschijnlijk waren de eerdere resultaten het gevolg van vervuiling: menselijk dna, of ander materiaal uit de omgeving, was in de barnsteenmonsters geslopen en gaf zo de suggestie dat er leven aanwezig was. Iets dergelijks gebeurt de laatste tijd ook vaak bij ontdekkingen van leven in meren onder de Zuidpool.
Om eindelijk zekerheid te krijgen over de Jurassic Park-methode, besloot de onderzoeksgroep heel nauwkeurig twee prehistorische bijen te onderzoeken die ongeveer 10.000 jaar terug gevangen werden in plantenhars.
Om besmetting te voorkomen, droegen de onderzoekers beschermende pakken die ook door de recherche gebruikt worden. Ook maakten ze gebruik van apparatuur waarbij geen blote handen nodig waren en werd elk oppervlak regelmatig met uv-licht, alcohol en bleek gereinigd. ... Al met al lijkt hiermee de mythe dat genetische informatie uit een insect gehaald kan worden ontkracht. Aan de andere kant zijn er wel projecten aan de gang om andere oerdieren - zoals mammoeten - terug te brengen met behulp van klonen (www.volkskrant.nl/recensies/nu-zeker-jurassic-park-is-echt-alleen-maar-fictie~a3508507/).
Maar goed even terug naar het bier:

Bernstein-Weizen Fakten
Stammwürze:12,9%
Alkoholgehalt:5,3%
Genusstemperatur:10°C
Bernstein-Weizen Beschreibung
Dezente Hopfung mit der Hopfensorte Smaragd lässt den Fruchtaromen die volle Entfaltung (www.stoertebeker.com/brauhandwerk/brauspezialitaten?id=Bernstein-Weizen).

Wat vind ik er van?

Bij het openen van de fles ruik ik duidelijk de tarwebiergeur die doet denken aan banaan. En milde zoete geur. De smaak is ook banaanerig lekker en fluweel zacht, zoals tarwebier. Ik vind het een goed tarwebier, maar wat te zoet naar mijn smaak. Het is -in mijn beleving- zoeter dan Paulaner en Weihenstephan. De kleur is donkerblond en het schuim is wit en ligt dik er bovenop. De smaak is op zich prima, maar zoals gezegd niet mijn soort tarwebier....

Eerst is het helder, maar bij de tweede keer inschenken doe ik wat meer walsen en blijkt het een typisch troebel tarwebier.

Wat vinden anderen?

Störtebeker Bernstein-Weizen
Brewed by Störtebeker Braumanufaktur
Style: German Hefeweizen
Stralsund, Germany
ABV: 5.3%
COMMERCIAL DESCRIPTION
Dezente Hopfung mit der Hopfensorte Perle und Magnum ermöglicht den Fruchtaromen die volle Entfaltung. Weizen-, Caramel- und dunkle Braumalze verleihen dem Bier die kräftige Bernsteinfarbe und schaff en die Grundlage für die sich ankündigenden Fruchtaromen. Warme Gärung mit obergäriger Hefe sorgt für den satten Duft von reifen Bananen und roten Früchten sowie für die kräftig perlende Kohlensäure. 12.9°
Note: Don’t confuse it with Bernstein-Weizen Bio!
(www.ratebeer.com/beer/stortebeker-bernstein-weizen/39881/)

kto (701) - SWITZERLAND - MAY 22, 2016
0.5l bottle from kaisers in charlottenburg/wilmersdorfer arkaden.
pours a cloudy dirty golden/orange with a steady white head and a nice lacing. aroma of bananas, cloves, coriander, yeast. flavour of bananas, coriander, oranges. very drinkable, not much bernstein/amber though (www.ratebeer.com/beer/stortebeker-bernstein-weizen/39881/).

vickey9 (966) - Brussels, BELGIUM - MAY 8, 2016
Cloudy yellow stuff. Nose is banana and coriander. Body is light, carbon high. Taste is sweet. Palate of banana, apple, coriander, cloves (www.ratebeer.com/beer/stortebeker-bernstein-weizen/39881/).

myxy (15) - Hajdúnánás, - MAY 5, 2016
Aroma: banana and vanilia smell Appearence: strew color, hazy and sparkling, white, thin head Taste: fruity taste, heavy sweetness, slightly sour aftertaste, but after that can feel some bubblegum taste Palate: medium body, lively carbonation (www.ratebeer.com/beer/stortebeker-bernstein-weizen/39881/).

blackisle (1775) - IJburg, NETHERLANDS - MAR 22, 2016
Bottle 50cl. Poured into a weizen glass. Clear yellow golden, tall frothy white head, good retention, minimal lacing; aroma wheat, cheese, light citrus, yeast; taste medium sweet, slightly sour, wheat, light fruity, peppery, aftertaste light sweet with sour accents in the finish; medium body, oily texture, prickly mouthfeel, average carbonation; strange weizen, sharp taste, disappointing (www.ratebeer.com/beer/stortebeker-bernstein-weizen/39881/).

29.05.2011: Wieder einmal steht das "Störtebeker Bernstein-Weizen" vor mir, nachdem es die fünf Jahre Wartezeit auf den erneuten Test abgewartet hat. Beim letzten Mal hat es ja ordentlich zugeschlagen, satte neun Punkte hat dieses 5,3%ige Bier aus Stralsund in Mecklenburg-Vorpommern erhalten. Das muss man erst einmal erreichen. Aber vielleicht gibt es heute Abend noch eine Überraschung und zum Schluss sehe ich da noch einen Punkt mehr? Gleich werden wir wissen, wie dieses "Bier des Gerechten" schmeckt. Ein unfiltriertes, helleres Bernstein ist zu erblicken, der Schaum ist feinporig, steht aber nicht allzu lange. Der Geruch ist leicht fruchtig, mit einem Hauch von Hefe. Nun kommt er aber, der erste Schluck... Und dieser ist sehr gut. Ein erfrischender, spritziger Antrunk. Dieses Bier im Biergarten: Ein Traum. Dominieren tut hier auch das Weizenmalz, es wirkt dadurch etwas weniger süffig. Zumindest zu Beginn. Die Hefe sorgt aber für die gewisse Ruhe und gerade im zweiten Drittel wird es ruhiger und die Süffigkeit nimmt Fahrt auf und kann dann vollends überzeugen. Eine leicht blumige Note mischt sich zum Ende hinzu, man wird zum Teil auch an Schwarzbrot erinnert. Dieses "Bernstein-Weizen" schmeckt mir ausgesprochen gut. Abwechslungsreich und süffig, kernig und leicht würzig, erfrischend und rund. Ein tolles Weißbier aus Stralsund... Und die Überraschung ist perfekt. Dieses Bier bekommt die volle Punktzahl.. Gratulation... 10 von 10 Punkten (www.1000getraenke.de/biertest/stoertebeker-bernstein-weizen,2784.html).

Mooi, hoe de een er zo lovend over is en de ander het wegschrijft als een teleurstelling. Zelf vind ik het ook niet een van de betere tarwebieren. Het is zacht als fluweel en zoet als snoep. Ik mis wat bitterheid en koolzuurprikkeling overigens...