West-Friesland is een regio in het noorden van de provincie Noord-Holland, omsloten door de Westfriese Omringdijk en gelegen ten zuiden van de Wieringermeer. Hoorn, Enkhuizen, Medemblik en Schagen zijn de belangrijkste plaatsen in de regio. Een gedeelte van de gemeente Alkmaar valt binnen de Westfriese Omringdijk. De binnenstad van Alkmaar behoort niet tot West-Friesland
...
West-Friesland heeft lange tijd tot het Friese grondgebied behoord, dit is terug te zien in het dialect, namen en nog een aantal kenmerken. De namen Iefie en Aafje zijn bijvoorbeeld echte West-Friese namen, deze namen stammen af van de Friese namen Iefke en Aafke. In het West-Friese dialect zijn ook veel overeenkomsten te vinden met de Friese taal, een paar voorbeelden zijn: algedurig (WF) en algeduerigen (FRY), beide woorden betekenen voortdurend en het woord pop, dat zowel in het West-Fries als in het Fries baby betekent. Het Friese en het West-Friese landschap hadden ook veel overeenkomsten, een gedeelte is daar nog van bewaard gebleven, maar door de ruilverkaveling in vooral West-Friesland is veel van hetzelfde landschap verloren gegaan.
In West-Friesland vindt men veel stolpboerderijen. Deze stolpboerderijen behoren tot de Noordelijke huisgroep, een boerderijtype dat tevens voorkomt in Friesland en Groningen. In Friesland vindt men de zogenaamde stelpboerderijen. Net als de stolpboerderij bevinden zich het woongedeelte en het werkgedeelte onder één dak.
...
Historisch is de betekenis van West-Friesland (of soortgelijke uitdrukkingen) meerdere malen verschoven. In de Middeleeuwen werd het gebied tussen het Zwin en het Vlie vaak aangeduid als West-Frisia of Frisia ten westen van het Vlie. De eerste vermelding van West-Friesland onder deze naam, occidentalis Fresia, stamt uit 1101. Dit betreft echter een geografisch kleiner gebied ter onderscheiding van Holland, dat dat jaar ook voor het eerst genoemd wordt.
Vanaf de 11e eeuw was dit West-Friesland gedurende drie eeuwen een de facto autonome heerlijkheid, de Friese Vrijheid, aangezien de West-Friezen zich niet aan de graven van Holland wilden onderwerpen. Men spreekt in dit verband wel van een 'boerenrepubliek'. Nadat graaf Floris V West-Friesland veroverd had, volgden opstanden die onder graaf Jan I door Jan III van Renesse in 1297 met de slag bij Vronen werden onderdrukt. Sedert die tijd is West-Friesland een deel van het graafschap Holland. De naam West-Friesland wordt dan gebruikt voor de twee baljuwschappen binnen de Westfriese Omringdijk, de betekenis die het nu nog heeft, maar men duidde er ook wel het gehele Noorderkwartier buiten Kennemerland mee aan, zoals bij de Staten van Holland en West-Friesland (https://nl.wikipedia.org/wiki/West-Friesland_(regio)).
![]()
West-Friesland ligt dus niet in het Westen van Friesland, maar het Oosten van Noord-Holland...
In West-Friesland is een aantal grotere plaatsen zoals Hoorn (centrumfunctie voor West-Friesland), Enkhuizen, Schagen, Medemblik en Heerhugowaard. Vooral de havenplaatsen Hoorn en Enkhuizen hebben een historisch karakter, hetgeen zij te danken hebben aan de VOC (https://nl.wikipedia.org/wiki/West-Friesland_(regio)).
Alkmaar (gedeeltelijk)
Bovenkarspel
Enkhuizen,
Heerhugowaard.
Hoorn
Medemblik en
Schagen,
Eens zien hoe het staat met het bier:
Alkmaar (gedeeltelijk)
Alkmaar ligt gedeeltelijk in West-Friesland.
Alkmaar is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente bestond tot eind 2014 uit de stad Alkmaar, (sinds oktober 1972) Oudorp en een deel van Koedijk. Sinds 2015 omvat de gemeente Alkmaar ook het grondgebied van de voormalige gemeenten Schermer en Graft-De Rijp (https://nl.wikipedia.org/wiki/Alkmaar_(gemeente)).
Bovenkarspel
Bovenkarspel is een dorp in de gemeente Stede Broec, in de regio West-Friesland, in de provincie Noord-Holland. ...de bebouwing van Bovenkarspel is vandaag de dag volledig samengesmolten met die van Grootebroek, zodat beide dorpen in feite één woonkern vormen. Het gemeentehuis van de gemeente Stede Broec alsmede beide treinstations van de gemeente liggen op het grondgebied van het oude Bovenkarspel. Bovenkarspel was, tezamen met Broekerhaven, tot 1 januari 1979 een zelfstandige gemeente.
Ten noorden van het dorp ligt het natuur- en recreatiebos Het Streekbos,
Bovenkarspel is al een oude woonkern: het wordt reeds in 1193 genoemd. Het heeft dan 200 inwoners en de plaats zou toen ook al een kerk of parochie hebben. De plaats lag toen waarschijnlijk slechts als een lint aan de hoofdweg (nog altijd toepasselijk "Hoofdstraat" geheten). Dit omdat de bebouwing net als bij het naast gelegen Grootebroek, Lutjebroek en Hoogkarspel op een zandrug midden in moerasgebied lag. De plaatsen vielen toen onder de banne Broek.
Een echte ontginning van die moerassen begon in de 15e eeuw, toen vormde Bovenkarspel al een stede met het naburige Grootebroek. Het had die stadsrechten gekregen in 1364. In 1402 sloten Lutjebroek en Horn aan en een jaar later ook Hoogkarspel. Waarschijnlijk is de ontginning ook de reden dat er nooit stadsmuren zijn gebouwd voor Broek. Immers de woonkernen hadden nog veel gebied om te groeien. Dankzij de stadsrechten en de ontginningen groeide de plaats in grootte en belangrijkheid.
Zo zelfs dat men in 1415 toestemming kreeg voor een haven in het achterland van de stad, ten zuiden van Bovenkarspel bij de Zuiderzee. Maar door ruzie met de naastgelegen stad Enkhuizen duurde het tot 1449 voor men daadwerkelijk met de aanleg kon beginnen. De uiteindelijk ontstane haven kent zowel een buitenhaven als binnenhaven. Bij de haven groeide naast de gewone bedrijvigheid ook een woonkern, deze kern kreeg de naam van de haven: Broekerhaven. Lang werd het als eigen kern beschouwd en de woonkern viel ook buiten de stad. Aan de Broekerhavenweg vinden we tegenwoordig nog steeds de korenmolen Ceres uit 1849.
Bovenkarspel is internationaal bekend door de tot en met 1999 gehouden bloemenshow de Westfriese Flora. Daar is destijds ook speciaal het nog steeds bestaande treinstation Station Bovenkarspel Flora voor aangelegd. Het andere treinstation ligt vlak bij Grootebroek en heet daarom Bovenkarspel-Grootebroek. Bij dat station ligt ook het gemeentehuis van Stede Broec en het grote winkelcentrum Streekhof, dat een regionale functie vervult.
De in Nederland bekendste uitbraak van legionellose was die tijdens de Westfriese Flora in Bovenkarspel in 1999. 200 mensen werden tijdens deze epidemie ziek, 32 overleden aan de gevolgen van Legionella. Door de incubatietijd van de ziekte kan het zijn dat niet alle patiënten zijn ontdekt. De oorzaak was een whirlpool-showmodel dat op de huishoudbeurs van de Flora geplaatst was. De uitbraak is wel een stimulans geworden om beter te controleren op de bacterie (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bovenkarspel).
Elk jaar in februari begint de lente vroeg met de Westfriese Flora, tegenwoordig de Holland Flower Show geheten. Het is een bolbloemen tentoonstelling annex vakbeurs, die vanaf 1933 tot 2003 in de velinghallen van Bovenkarspel werd gehouden. Er worden niet alleen bloemen tentoongesteld. Er is ook een landbouwbeurs en een soort huishoudbeurs in de hallen van het veilingcomplex.
In 1999 is de tentoonstelling van 19 tot 28 februari en, zoals elk jaar, is het een groot succes: 80000 bezoekers trekken dat jaar door de hallen.
In hal 3 staat Jan Jong zijn whirlpools te demonstreren. De bubbelbaden zijn gevuld met water uit een brandslanghaspel en zijn verwarmd tot 37 graden. Omdat er geen mensen in de baden mogen, voegt Jan geen chloor aan het water toe.
Vanaf 7 maart 1999 worden maar liefst 13 patiënten tegelijk met zware griep- en longontstekingsverschijnselen opgenomen in het Westfries Gasthuis in Hoorn. Het ziekenhuis kan in eerste instantie geen griep of longontsteking bij hen vaststellen en roept op 11 maart de hulp in van het Amsterdamse Academisch Medisch Centrum. De AMC-artsen brengen een weinig gebruikte urinetest mee, die afweerstoffen tegen de legionella bacterie kan aantonen. Bij 6 patiënten is er geen twijfel mogelijk: Ze zijn besmet met de agressieve Legionelle pneumophila type 1 bacterie.
Ze hebben legionellosis, de veteranenziekte.
De GGD kan al snel vaststellen dat alle patiënten de WestFriese Flora hebben bezocht.
Op 12 maart geeft het RijksInstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een epidemie waarschuwing voor legionella uit aan alle artsen en ziekenhuizen, zodat die extra alert zijn op Flora bezoekers met longontstekingsverschijnselen.
In de weken die volgen, worden in totaal 318 ziektegevallen uit alle delen van Nederland bij het RIVM gemeld. De patiënten hadden allemaal de Westfriese Flora bezocht na 22 februari, en waren tussen 25 februari en 16 maart ziek geworden.
Hoewel de veteranenziekte goed behandeld kan worden met gerichte antibiotica, is tijdige ontdekking heel belangrijk om geheel te genezen. Het totale genezingsproces kan wel enkele jaren duren, en sommige patiënten herstellen nooit meer volledig.
Juist in de beginperiode, als de epidemie nog niet bekend is, worden de patiënten voor een gewone longontsteking behandeld en krijgen niet de specifiek op de legionella bacterie afgestemde antibiotica toegediend.
32 mensen overlijden uiteindelijk aan de besmetting; in 2001 overlijdt nog een slachtoffer na een jarenlang ziekbed. 206 mensen zijn ernstig ziek geworden en velen van hen houden blijvende lichamelijke klachten over aan het bezoek aan de bloemententoonstelling.
Jan Jong en de Sunshop werden in december 1999 - en nogmaals in 2002 - aansprakelijk gesteld omdat ze als whirlpoolverkoper van de legionella-risico´s op de hoogte hadden moeten zijn en onvoldoende voorzorgsmaatregelen - zoals het regelmatig verversen en het toevoegen van chloor aan het water - hadden genomen. De overheid en de flora organisatie, die ook waren aangeklaagd, werden, ook na hoger beroep, niet aansprakelijk gesteld.
Jong krijgt van zijn verzekering geld om aan de slachtoffers uit te keren, maar dat doet hij niet. De uitbetaling aan de slachtoffers wordt een langdurige juridische touwtrekkerij, die pas in 2009 tot een ontknoping leidt als de verzekeringsmaatschappij nogmaals uitkeert, maar nu aan een fonds dat door de verenigde slachtoffers wordt behartigd (www.zero-meridean.nl/c_bovenkarspel_250299.html).
(www.kennislink.nl/publicaties/in-paniek-om-een-sproeier)
(https://nl.wikipedia.org/wiki/Legionellaramp)
Ambachtelijke Huisbrouwerij De Natte Cel
Prins Willem Alexanderlaan 8
1611 EV Bovenkarspel
Bier van Westfriese bodem
De ambachtelijke huisbrouwerij heet "De Natte Cel", vernoemd naar een natuurgebiedje bij Lutjebroek. Deze inspiratie werkt ook door in de namen van mijn bieren. Inmiddels al 7 verschillende soorten. In een cel zitten een "Zware Jongen", een "Kruimeldief", een "Veelpleger", en een "Gladjanus", die natuurlijk graag op "Vrije Voeten" willen komen. Er is ook een "Cipiertje" die dat moet voorkomen. En allemaal dromen ze van een "Blonde Ann" (www.denattecel.nl/).
![]()
![]()
![]()
Enkhuizen
Enkhuizen is een stad en gemeente in de regio West-Friesland, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente ligt aan zowel het Markermeer als het IJsselmeer.
Enkhuizen staat bekend als de 'Haringstad' vanwege haar verleden als centrum voor de haringvisserij. De stad is, onder meer vanwege de watersport, een belangrijk toeristisch centrum (jachthavens, Sprookjeswonderland, Zuiderzeemuseum). Daarnaast telt het stadje internationaal vermaarde zaadbedrijven en tuinbouw, alsmede een cluster van kunststofindustrie. In Enkhuizen wordt nog Enkhuizens gesproken, een West-Fries dialect.
...
De 17e eeuw was de bloeitijd van Enkhuizen. De stad telde de grootste haringvloot van de Nederlanden, en bezat tevens een kamer van de VOC. Ook de West-Indische Compagnie was in de stad vertegenwoordigd. Door handel op de Oostzeelanden, Engeland, West-Afrika en Indië werd Enkhuizen rijk. De stad telde zo'n 25.000 inwoners, aanzienlijk meer dan het huidige aantal. In 1671 kwam de straatweg tussen Enkhuizen en Hoorn gereed, de eerste in het gewest Holland, waarmee de verbinding met het achterland aanzienlijk verbeterde.
Eind 17e eeuw trad het verval in. De oorlogen met Engeland, het verzanden van de havenmond en de concentratie van handel op Amsterdam zorgden ervoor dat Enkhuizen een van de sluimerende verstilde stadjes aan de Zuiderzee werd. Door de economische neergang daalde de bevolking sterk. De stadsuitlegging van de 16e eeuw bleek veel te ambitieus, en grote delen van de stad binnen de vestingwerken bleven onbebouwd (https://nl.wikipedia.org/wiki/Enkhuizen).
Voor de zeventiende eeuw kennen we er 3, de Os, de Aker en de Roskam. Enkhuizen was van de steden boven het IJ de grootste bierproducent. Het kohier van de verponding van 1630 geeft een aantal van 15 brouwerijen. Dit grote aantal zal wellicht te verklaren zijn door levering aan zowel schepen van de V.O.C. als aan de vissersvloot van de stad (http://haarlemsbier.blogspot.nl/
2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
![]()
Brouwerij De Compagnie
Beurtschip 52
1602 BA Enkhuizen
of
Spoorstraat 10-14
1601 GG Enkhuizen
Brouwerij de Compagnie bestaat sinds 2010, thuis begonnen met brouwen als hobby.
Nu brouwen we bij de Sallandse landbierbrouwerij te Raalte onze bieren en brengen dat weer naar Enkhuizen (www.brouwerijdecompagnie.nl/).
Brouwerijhuurder
Brouwerij de Compagnie bestaat sinds 2010, thuis begonnen met brouwen als hobby. Nu brouwt de brouwerij bij de Sallandse landbierbrouwerij te Raalte hun bieren en brengen dat weer naar Enkhuizen. Zij proberen mooie bieren te brouwen met een eigen smaak. Bij voorkeur gebruiken ze ingredienten uit vervlogen tijden, de VOC (www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/enkhuizen/compagnie-de).
initiatiefnemer achter Brouwerij De Compagnie is Rick Post. Rick is werkzaam als bedrijfsleider bij Restaurant De Mastenbar in Enkhuizen. De brouwerij maakt gebruik van de brouwfaciliteiten van de Sallandse Landbier Brouwerij in Raalte. De initiatiefnemers streven ernaar om ... een eigen brouwerij te openen in Enkhuizen (http://www.cambrinus.nl/brw/COMPAGNI.HTM).
![]()
![]()
Enkhuizen was een van de belangrijkste steden in de gouden eeuw, pakhuizen vol met kostbare, spullen en specerijen. De stadsbrouwers hadden hun handen vol aan dronkelui die "verscheept" werden middels een zielscontract. Deze contracten werden afgesloten in de herberg op voorwaarde dat de matrozen gratis konden eten of drinken maar als het schip kwam, ze mee moesten naar de Oost. Goedschiks of kwaadschiks.....
In deze tijden waren er veel brouwerijen in de stad, De vijfhoeck, De Canunnick, Noortland, De Star, De Dolfijn, De Witte Hulck enzovoorts (www.brouwerijdecompagnie.nl/).
Ze brouwen verschillende bieren, waaronder een blond, dunkelweizen, dubbel en quadrupel (www.brouwerijdecompagnie.nl/de-bieren). Manse Aap: Het eerste bier van de brouwerij, met als doel om de historische feiten samen te brengen in een bier. Voor ingredienten ( toevoegingen eigenlijk) hebben we onder andere citroengras gebruikt om het geheel een lekker fris biertje te maken. De Manse aap is 5% sterk en mooi fris echt een terras topper (www.brouwerijdecompagnie.nl/de-bieren).
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Heerhugowaard
Heerhugowaard is een plaats en gemeente in de regio West-Friesland in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Heerhugowaard hoort historisch gezien niet bij Kennemerland maar valt wel onder de gemeentelijke samenwerkingsregio Kennemerland via Noord-Kennemerland.
Het huidige Heerhugowaard is ontstaan als agglomeratie tussen de dorpen Zuid, De Noord en 't Kruis, waarbij in eerste instantie Zuid als zelfstandige kern verdween en geheel opging in Heerhugowaard, dat begon als een lintdorp langs de Middenweg, met uitlopers langs onder andere de Hondeweg (thans Van Veenweg). 't Kruis groeide door uitbreiding in de jaren negentig van de twintigste eeuw steeds meer aan bij Heerhugowaard. De Noord is voor een groot gedeelte nog een losliggend dorp, alleen het zuiden is opgegaan in Heerhugowaard. Ook andere buurtschappen worden langzaam steeds meer opgenomen in Heerhugowaard. Butterhuizen is daar een goed voorbeeld van (https://nl.wikipedia.org/wiki/Heerhugowaard).
Ééns per maand komt een groep van ongeveer 15 speciaalbierliefhebbers bij elkaar om te genieten van mooie speciaalbieren. We [de PINT bierproefclub Heerhugowaard] doen dat in bier en proeflokaal de Geuzen op de Middenweg 201 in Heerhugowaard (www.bierproefclubheerhugowaard.nl/).
![]()
Op 1 april 2009 werd Brouwerij Florindia opgericht. Volgens oude recepten uit de tijd van De Heer Hugo van Assendelft (1290) brouwt de brouwerij haar bieren (www.cambrinus.nl/brw/FLORINDI.HTM). Gestopt in 2013
Hoorn
Hoorn ligt via het Hoornse Hop aan het Markermeer.
Volgens oude Friese legendes is Hoorn gesticht door Hornus, stiefzoon van koning Radbod. Hornus was getrouwd met Gunterdom, dochter van Gordianus, stadhouder van Teckenburgh. Hij stichtte volgens de legendes in 716 in het westen van Friesland aan het water een plaats en noemde die naar zichzelf. Dit was onder de Friese adel vrij gebruikelijk. Dezelfde legendes vertellen ook dat het plaatsje in 724 afbrandde, en dat het toen jaren duurde voor het herbouwd werd.
Voor zover deze legende klopt, hoeft dit Hoorn niet op de huidige plaats gelegen te hebben, maar wellicht in het gebied dat later door de Zuiderzee overspoeld is. Het verplaatsen van plaatsen die dreigden te overstromen was in de middeleeuwen in West-Friesland gangbaar. Van Enkhuizen, Scharwoude, Etersheim en Warder is bekend dat zij in westelijke richting verplaatst zijn vanwege de oprukkende Zuiderzee. Oosthuizen is daarentegen door de groter wordende Beemster in oostelijke richting verplaatst. De grens van de Zuiderzee aan de Westfriese/Waterlandse zijde lag rond 600 veel oostelijker (van Wijdenes richting Volendam en Marken), maar is na verscheidene overstromingen van veengebieden kilometers opgeschoven. Met name na 1100 vonden er steeds grotere overstromingen plaats.
De oudste restanten van bewoning die tot nu toe bij archeologische opgravingen gevonden zijn, stammen uit ongeveer 1200. Hoorn was toen niet meer dan een kleine plaats, met boerderijen en wellicht enige handel. Volgens de Hoornse geschiedschrijver Velius ontstond Hoorn in de 14e eeuw bij de monding van de Gouw (eigenlijk De Tocht geheten; de Gouw was de weg en buurtschap erlangs) voorbij de dijk van het Oost en het West, een veenstroompje (natuurlijke afwatering in het originele veenlandschap) dat via een sluis en overtoom bij de huidige Roode Steen in de Zuiderzee uitmondde.
...
Over de herkomst van de naam Hoorn - in oude spelling ook Horn(e) of Hoirne - doen vele mythes de ronde. De naam Hoorn is volgens oude Friese legenden afgeleid van de stiefzoon van koning Radboud, met de naam Hornus. Andere verhalen dat de naam Hoorn afkomt van een uithangbord met een posthoorn, dat begin 14e eeuw aan een van de etablissementen aan de Roode Steen hing. Een derde variant stelt dat de naam Hoorn afgeleid is van de hoornvorm van de eerste havens.
De schrijver van de 'Origo Civitatis Hornensis' gaat ervan uit dat Hoorn van Damphoorn afgeleid is. Damphoorn is de middeleeuwse naam voor een kruid waarvan men fluitjes kon maken; deze groeiden volop in het buitendijkse gebied van Hoorn. Kroniekschrijver Velius verwerpt deze verklaring omdat er geen oude vermeldingen zijn waarin Hoorn nog Damphoorn genoemd wordt: De name was van eersten af Hoorn: niet (behoudens beter oordeel) van het kruyt Damphoorn, als t'ghemeyne ghevoelen van noch heden hout. Velius verwerpt ook de verklaring dat de naam van oorsprong Dampter Horn was: een buurt van het dorp Dampten, waarvan het eerste deel na verdrinking van het dorp Dampten vervallen is.
De benaming Hornicwed zou weleens de oorspronkelijke vorm kunnen zijn. Het middeleeuwse Hornic betekent Hoek, en wed of wedor is het middeleeuwse woord voor water. Talloze plaatsen en buurten in Nederland heten ook nu nog Heurne, Huurne of Horn. Hornicwed zou dan slaan op de ligging in een hoek in de kustlijn. Ook wordt weleens gesteld dat het gaat om een hoek in de dijk, maar dit roept twijfels op: de kust van de Zuiderzee lag toen verder van Hoorn dan nu: de Westfriese Omringdijk liep van oorsprong van het West in een rechte lijn naar Schardam, en voor deze dijk lag nog buitendijks land, waarop ook het door Velius genoemde dorp Dampten lag. Dit gebied is pas vanaf 1391 - toen de oude dijk opgegeven werd - overstroomd, nadat een nieuwe dijk met een hoek verder landinwaarts gelegd was, en de eerste aanzet voor de baai van het Hoornse Hop ontstond. Hoorn bestond toen echter al, evenals de naam. We kunnen voor Hornicwed ook denken aan de betekenis die we ook nog in ons huidige woord uithoek zien, namelijk een zeker (bewoond?) gebied op enige afstand, en dan gelegen aan het water (wed) (https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoorn_(Noord-Holland)).
In tegenstelling tot Enkhuizen schijnt de brouwnijverheid in Hoorn veel minder belangrijk zijn geweest. Toch telde deze stad in de zeventiende eeuw ook een viertal brouwerijen (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
Biergilde Hoorn is een enthousiaste groep bierproevers. Ons streven is zoveel mogelijk kennis over bier te vergaren en deze te delen met de overige leden en met andere liefhebbers van bier buiten ons gilde.De belangrijkste activiteit van het biergilde is het houden van proeverijen. Iedere maand organiseren wij een PINT bierproeverij voor leden en bierliefhebbers. Deze proeverijen zijn gezellige avonden, waar we aan de hand van een thema verschillende bieren blind zullen proeven [met een proefformulier]. De initiatiefnemers kennen elkaar vanuit de Mitra in Hoorn. Rob is dan al een paar jaar lid van de Bierproefclub Heerhugowaard en het gesprek komt op bierproeven.
(www.biergildehoorn.nl/).
Medemblik
Medemblik ligt in West-Friesland aan het IJsselmeer. Medemblik is de oudste stad van West-Friesland: het verkreeg in 1289 stadsrechten van graaf Floris V, die toen net West-Friesland definitief had onderworpen aan zijn grafelijke gezag. Medemblik was tot 2007 een zelfstandige gemeente, waartoe geen andere woonplaatsen behoorden. De gemeente was een van de kleinste van de provincie Noord-Holland. De huidige gemeente Medemblik ontstond uit een fusie met de gemeenten Noorder-Koggenland en Wognum per 1 januari 2007, gevolgd door een fusie met de gemeenten Wervershoof en Andijk per 1 januari 2011.
De naam "Medemblik" is mogelijk afkomstig van de waterloop Medemelake of Medemelacha (Germaans miduma- "middelst" en laku- "waterloop in moerassig terrein"[2]) die op deze plaats heeft gelopen, en die in een oorkonde uit 985 wordt genoemd. Hierin wordt ook Medemblik zelf genoemd als "villa Medemelacha". Dit veenriviertje is tegenwoordig grotendeels verdwenen, maar het resterende deel is nog bekend als de Kromme Leek en mondt via de meertjes de Groote en Kleine Vliet bij Medemblik uit in het IJsselmeer (https://nl.wikipedia.org/wiki/Medemblik_(stad)).
Van Medemblik kennen we ook het aantal brouwerijen in 1630, het waren er 5 (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
![]()
![]()
Meelmolen De Herder heeft een eigen bier genaamd: Klap van de Herder. Dit heerlijke Westfriese tarwebiertje is lichtbitter van smaak en verpakt in een eigenwijs flesje (www.meelmolendeherder.nl/nl/onze-producten).
![]()
Schagen
Schagen is gelegen in de gelijknamige gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Daarbinnen ligt het in de regio West-Friesland.
De inwoners van Schagen worden vanouds "Schagenezen" genoemd.
Behalve als "Skagen" wordt ook vaak naar Schagen verwezen met de titel "Magnusveste", naar de legendarische ridder Magnus van Schagen, die aan de kruistochten zou hebben deelgenomen en de Haarlemmers en Keulenaren in 1219 zou hebben geholpen Damiate te veroveren.
De plaats Schagen werd rond 975 al genoemd in diverse teksten, zoals bij een telling van het inwoneraantal; er woonden toen 43 mensen. Schagen wordt dan als Scagha vermeld en verder wordt in de documenten opgetekend dat Schagen zes hoeven overmaakt aan de abdij van Egmond, rond 989. Schagen was toen al de grotere kern van de diverse andere terpen (woonheuvels). Om Schagen heen lag veel water. Mogelijk verwijst de naam Scagha daar ook naar: het kan betekenen "uitstekende punt". Pas een hele tijd later zou er een kustlijn nabij Schagen liggen.
...
Op de avond van 11 augustus 1894 vermoordde Klaas Boes, de zeventienjarige zoon van een Schagense caféhouder, op bloedige wijze zijn vijfenvijftigjarige buurvrouw en haar zeventienjarige inwonende nichtje. In januari 1895 kreeg Boes hiervoor levenslang, welke straf hij tot in april 1922 heeft uitgezeten; hij overleed in 1956. De impact van deze dubbelmoord, die landelijke publiciteit kreeg, was zeer groot. Tot ver in de twintigste eeuw gold de term 'Klaas Boes' als een scheldwoord, en werd bijvoorbeeld door moeders gebruikt om hun kinderen te dreigen wanneer die niet lief gingen slapen. In deze hoedanigheid is Klaas Boes in de Nederlandse literatuur opgenomen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Schagen_(plaats)).
(www.rtvnh.nl/nieuws/152981/vanavond-in-recht-uit-noord-holland-een-historische-moord-in-schagen)
In Holland was het niet toegestaan om brouwerijen buiten de steden te exploiteren. Onderzoek naar de brouwnijverheid wordt daarom iets eenvoudiger, je hoeft namelijk slechts de archieven van de steden te onderzoeken. Op dat ‘slechts’ valt natuurlijk wel wat af te dingen. Het bronnenmateriaal is niet overal even goed bewaard en vaak slecht toegankelijk (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
In de richting van Schagen voeren de schepen vanaf Tolke eerst door de Tolkervaart en vervolgens door de Tjallewaldervaart. Bij de Menisweg gingen ze rechtsaf naar de Loet en de Bierkade in Schagen, waar de schepen afmeerden. Die Bierkade dankt zijn naam aan een voormalig nonnenklooster op de hoek van de Laan en de Gedempte Gracht. Bier en monniken gaan zoals bekend goed samen, maar in Schagen waren er in de 15de eeuw al geëmancipeerde nonnen die de kost verdienden met het brouwen van gerstenat.
Wie gedacht had de tol te omzeilen door Schagen via een andere kant binnen te varen, kwam bedrogen uit. Op het Noord, op de hoek van de Nes, was namelijk eveneens een tolhek. De woning, die bij die tol hoorde, staat er nog steeds. De naam is voorspelbaar: Het Tolhuis (www.westfriesgenootschap.nl/archivering/west-friesland_toen_en_nu/wf_ten_11_04_07.php).
Horecabedrijven in Schagen tappen al jaren goedkoop bier onder de vlag van duurdere merknamen. Kroegbazen zouden goedkope fusten aansluiten op de tapkranen van merkbieren en goedkoop bier overpompen in hun biertanks. Dat zeggen bronnen in de horeca en drankenhandel in het Noordhollands Dagblad (www.missethoreca.nl/horeca/nieuws/2012/4/kroegbazen-verdacht-van-fraude-met-merkbier-101109409).
![]()
Bierproeverij in Schagen!
Microbrouwerij 'Roes' is begonnen als een uit de hand gelopen hobby van bijna 20 jaar. De door ons gebrouwen bieren vonden altijd gretige aftrek onder familie en vrienden. Hun enthousiasme is aanstekelijk genoeg geweest om uit te zoeken hoe we meer mensen van deze ambachtelijk bieren en deze unieke smaken konden laten genieten (http://roesbier.nl/voorstellen/even-voorstellen).
Hieruit is het concept van proeverijen op locatie ontstaan. De proeverij bestaat uit vijf unieke, ambachtelijk gebrouwen bieren, een dubbel, een tripel, een sterke blonde(duvel), een Russian Imperial Stout en een Westcoast Barley Wine. Wij schenken dus geen commerciele bieren! (http://roesbier.nl/bierproeverij/proeverij-schagen). Ze schenken o.a.:
![]()
![]()
![]()
...
West-Friesland heeft lange tijd tot het Friese grondgebied behoord, dit is terug te zien in het dialect, namen en nog een aantal kenmerken. De namen Iefie en Aafje zijn bijvoorbeeld echte West-Friese namen, deze namen stammen af van de Friese namen Iefke en Aafke. In het West-Friese dialect zijn ook veel overeenkomsten te vinden met de Friese taal, een paar voorbeelden zijn: algedurig (WF) en algeduerigen (FRY), beide woorden betekenen voortdurend en het woord pop, dat zowel in het West-Fries als in het Fries baby betekent. Het Friese en het West-Friese landschap hadden ook veel overeenkomsten, een gedeelte is daar nog van bewaard gebleven, maar door de ruilverkaveling in vooral West-Friesland is veel van hetzelfde landschap verloren gegaan.
In West-Friesland vindt men veel stolpboerderijen. Deze stolpboerderijen behoren tot de Noordelijke huisgroep, een boerderijtype dat tevens voorkomt in Friesland en Groningen. In Friesland vindt men de zogenaamde stelpboerderijen. Net als de stolpboerderij bevinden zich het woongedeelte en het werkgedeelte onder één dak.
...
Historisch is de betekenis van West-Friesland (of soortgelijke uitdrukkingen) meerdere malen verschoven. In de Middeleeuwen werd het gebied tussen het Zwin en het Vlie vaak aangeduid als West-Frisia of Frisia ten westen van het Vlie. De eerste vermelding van West-Friesland onder deze naam, occidentalis Fresia, stamt uit 1101. Dit betreft echter een geografisch kleiner gebied ter onderscheiding van Holland, dat dat jaar ook voor het eerst genoemd wordt.
Vanaf de 11e eeuw was dit West-Friesland gedurende drie eeuwen een de facto autonome heerlijkheid, de Friese Vrijheid, aangezien de West-Friezen zich niet aan de graven van Holland wilden onderwerpen. Men spreekt in dit verband wel van een 'boerenrepubliek'. Nadat graaf Floris V West-Friesland veroverd had, volgden opstanden die onder graaf Jan I door Jan III van Renesse in 1297 met de slag bij Vronen werden onderdrukt. Sedert die tijd is West-Friesland een deel van het graafschap Holland. De naam West-Friesland wordt dan gebruikt voor de twee baljuwschappen binnen de Westfriese Omringdijk, de betekenis die het nu nog heeft, maar men duidde er ook wel het gehele Noorderkwartier buiten Kennemerland mee aan, zoals bij de Staten van Holland en West-Friesland (https://nl.wikipedia.org/wiki/West-Friesland_(regio)).
West-Friesland ligt dus niet in het Westen van Friesland, maar het Oosten van Noord-Holland...
In West-Friesland is een aantal grotere plaatsen zoals Hoorn (centrumfunctie voor West-Friesland), Enkhuizen, Schagen, Medemblik en Heerhugowaard. Vooral de havenplaatsen Hoorn en Enkhuizen hebben een historisch karakter, hetgeen zij te danken hebben aan de VOC (https://nl.wikipedia.org/wiki/West-Friesland_(regio)).
Alkmaar (gedeeltelijk)
Bovenkarspel
Enkhuizen,
Heerhugowaard.
Hoorn
Medemblik en
Schagen,
Eens zien hoe het staat met het bier:
Alkmaar (gedeeltelijk)
Alkmaar ligt gedeeltelijk in West-Friesland.
Alkmaar is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente bestond tot eind 2014 uit de stad Alkmaar, (sinds oktober 1972) Oudorp en een deel van Koedijk. Sinds 2015 omvat de gemeente Alkmaar ook het grondgebied van de voormalige gemeenten Schermer en Graft-De Rijp (https://nl.wikipedia.org/wiki/Alkmaar_(gemeente)).
Bovenkarspel
Bovenkarspel is een dorp in de gemeente Stede Broec, in de regio West-Friesland, in de provincie Noord-Holland. ...de bebouwing van Bovenkarspel is vandaag de dag volledig samengesmolten met die van Grootebroek, zodat beide dorpen in feite één woonkern vormen. Het gemeentehuis van de gemeente Stede Broec alsmede beide treinstations van de gemeente liggen op het grondgebied van het oude Bovenkarspel. Bovenkarspel was, tezamen met Broekerhaven, tot 1 januari 1979 een zelfstandige gemeente.
Ten noorden van het dorp ligt het natuur- en recreatiebos Het Streekbos,
Bovenkarspel is al een oude woonkern: het wordt reeds in 1193 genoemd. Het heeft dan 200 inwoners en de plaats zou toen ook al een kerk of parochie hebben. De plaats lag toen waarschijnlijk slechts als een lint aan de hoofdweg (nog altijd toepasselijk "Hoofdstraat" geheten). Dit omdat de bebouwing net als bij het naast gelegen Grootebroek, Lutjebroek en Hoogkarspel op een zandrug midden in moerasgebied lag. De plaatsen vielen toen onder de banne Broek.
Een echte ontginning van die moerassen begon in de 15e eeuw, toen vormde Bovenkarspel al een stede met het naburige Grootebroek. Het had die stadsrechten gekregen in 1364. In 1402 sloten Lutjebroek en Horn aan en een jaar later ook Hoogkarspel. Waarschijnlijk is de ontginning ook de reden dat er nooit stadsmuren zijn gebouwd voor Broek. Immers de woonkernen hadden nog veel gebied om te groeien. Dankzij de stadsrechten en de ontginningen groeide de plaats in grootte en belangrijkheid.
Zo zelfs dat men in 1415 toestemming kreeg voor een haven in het achterland van de stad, ten zuiden van Bovenkarspel bij de Zuiderzee. Maar door ruzie met de naastgelegen stad Enkhuizen duurde het tot 1449 voor men daadwerkelijk met de aanleg kon beginnen. De uiteindelijk ontstane haven kent zowel een buitenhaven als binnenhaven. Bij de haven groeide naast de gewone bedrijvigheid ook een woonkern, deze kern kreeg de naam van de haven: Broekerhaven. Lang werd het als eigen kern beschouwd en de woonkern viel ook buiten de stad. Aan de Broekerhavenweg vinden we tegenwoordig nog steeds de korenmolen Ceres uit 1849.
Bovenkarspel is internationaal bekend door de tot en met 1999 gehouden bloemenshow de Westfriese Flora. Daar is destijds ook speciaal het nog steeds bestaande treinstation Station Bovenkarspel Flora voor aangelegd. Het andere treinstation ligt vlak bij Grootebroek en heet daarom Bovenkarspel-Grootebroek. Bij dat station ligt ook het gemeentehuis van Stede Broec en het grote winkelcentrum Streekhof, dat een regionale functie vervult.
De in Nederland bekendste uitbraak van legionellose was die tijdens de Westfriese Flora in Bovenkarspel in 1999. 200 mensen werden tijdens deze epidemie ziek, 32 overleden aan de gevolgen van Legionella. Door de incubatietijd van de ziekte kan het zijn dat niet alle patiënten zijn ontdekt. De oorzaak was een whirlpool-showmodel dat op de huishoudbeurs van de Flora geplaatst was. De uitbraak is wel een stimulans geworden om beter te controleren op de bacterie (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bovenkarspel).
Elk jaar in februari begint de lente vroeg met de Westfriese Flora, tegenwoordig de Holland Flower Show geheten. Het is een bolbloemen tentoonstelling annex vakbeurs, die vanaf 1933 tot 2003 in de velinghallen van Bovenkarspel werd gehouden. Er worden niet alleen bloemen tentoongesteld. Er is ook een landbouwbeurs en een soort huishoudbeurs in de hallen van het veilingcomplex.
In 1999 is de tentoonstelling van 19 tot 28 februari en, zoals elk jaar, is het een groot succes: 80000 bezoekers trekken dat jaar door de hallen.
In hal 3 staat Jan Jong zijn whirlpools te demonstreren. De bubbelbaden zijn gevuld met water uit een brandslanghaspel en zijn verwarmd tot 37 graden. Omdat er geen mensen in de baden mogen, voegt Jan geen chloor aan het water toe.
Vanaf 7 maart 1999 worden maar liefst 13 patiënten tegelijk met zware griep- en longontstekingsverschijnselen opgenomen in het Westfries Gasthuis in Hoorn. Het ziekenhuis kan in eerste instantie geen griep of longontsteking bij hen vaststellen en roept op 11 maart de hulp in van het Amsterdamse Academisch Medisch Centrum. De AMC-artsen brengen een weinig gebruikte urinetest mee, die afweerstoffen tegen de legionella bacterie kan aantonen. Bij 6 patiënten is er geen twijfel mogelijk: Ze zijn besmet met de agressieve Legionelle pneumophila type 1 bacterie.
Ze hebben legionellosis, de veteranenziekte.
De GGD kan al snel vaststellen dat alle patiënten de WestFriese Flora hebben bezocht.
Op 12 maart geeft het RijksInstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een epidemie waarschuwing voor legionella uit aan alle artsen en ziekenhuizen, zodat die extra alert zijn op Flora bezoekers met longontstekingsverschijnselen.
In de weken die volgen, worden in totaal 318 ziektegevallen uit alle delen van Nederland bij het RIVM gemeld. De patiënten hadden allemaal de Westfriese Flora bezocht na 22 februari, en waren tussen 25 februari en 16 maart ziek geworden.
Hoewel de veteranenziekte goed behandeld kan worden met gerichte antibiotica, is tijdige ontdekking heel belangrijk om geheel te genezen. Het totale genezingsproces kan wel enkele jaren duren, en sommige patiënten herstellen nooit meer volledig.
Juist in de beginperiode, als de epidemie nog niet bekend is, worden de patiënten voor een gewone longontsteking behandeld en krijgen niet de specifiek op de legionella bacterie afgestemde antibiotica toegediend.
32 mensen overlijden uiteindelijk aan de besmetting; in 2001 overlijdt nog een slachtoffer na een jarenlang ziekbed. 206 mensen zijn ernstig ziek geworden en velen van hen houden blijvende lichamelijke klachten over aan het bezoek aan de bloemententoonstelling.
Jan Jong en de Sunshop werden in december 1999 - en nogmaals in 2002 - aansprakelijk gesteld omdat ze als whirlpoolverkoper van de legionella-risico´s op de hoogte hadden moeten zijn en onvoldoende voorzorgsmaatregelen - zoals het regelmatig verversen en het toevoegen van chloor aan het water - hadden genomen. De overheid en de flora organisatie, die ook waren aangeklaagd, werden, ook na hoger beroep, niet aansprakelijk gesteld.
Jong krijgt van zijn verzekering geld om aan de slachtoffers uit te keren, maar dat doet hij niet. De uitbetaling aan de slachtoffers wordt een langdurige juridische touwtrekkerij, die pas in 2009 tot een ontknoping leidt als de verzekeringsmaatschappij nogmaals uitkeert, maar nu aan een fonds dat door de verenigde slachtoffers wordt behartigd (www.zero-meridean.nl/c_bovenkarspel_250299.html).
(www.kennislink.nl/publicaties/in-paniek-om-een-sproeier)
(https://nl.wikipedia.org/wiki/Legionellaramp)
Ambachtelijke Huisbrouwerij De Natte Cel
Prins Willem Alexanderlaan 8
1611 EV Bovenkarspel
Bier van Westfriese bodem
De ambachtelijke huisbrouwerij heet "De Natte Cel", vernoemd naar een natuurgebiedje bij Lutjebroek. Deze inspiratie werkt ook door in de namen van mijn bieren. Inmiddels al 7 verschillende soorten. In een cel zitten een "Zware Jongen", een "Kruimeldief", een "Veelpleger", en een "Gladjanus", die natuurlijk graag op "Vrije Voeten" willen komen. Er is ook een "Cipiertje" die dat moet voorkomen. En allemaal dromen ze van een "Blonde Ann" (www.denattecel.nl/).
Skeetje (6%)
Whisky Honey Beer (7,5%)
India Pale Ale (7%)
Enkhuizen
Enkhuizen is een stad en gemeente in de regio West-Friesland, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente ligt aan zowel het Markermeer als het IJsselmeer.
Enkhuizen staat bekend als de 'Haringstad' vanwege haar verleden als centrum voor de haringvisserij. De stad is, onder meer vanwege de watersport, een belangrijk toeristisch centrum (jachthavens, Sprookjeswonderland, Zuiderzeemuseum). Daarnaast telt het stadje internationaal vermaarde zaadbedrijven en tuinbouw, alsmede een cluster van kunststofindustrie. In Enkhuizen wordt nog Enkhuizens gesproken, een West-Fries dialect.
...
De 17e eeuw was de bloeitijd van Enkhuizen. De stad telde de grootste haringvloot van de Nederlanden, en bezat tevens een kamer van de VOC. Ook de West-Indische Compagnie was in de stad vertegenwoordigd. Door handel op de Oostzeelanden, Engeland, West-Afrika en Indië werd Enkhuizen rijk. De stad telde zo'n 25.000 inwoners, aanzienlijk meer dan het huidige aantal. In 1671 kwam de straatweg tussen Enkhuizen en Hoorn gereed, de eerste in het gewest Holland, waarmee de verbinding met het achterland aanzienlijk verbeterde.
Eind 17e eeuw trad het verval in. De oorlogen met Engeland, het verzanden van de havenmond en de concentratie van handel op Amsterdam zorgden ervoor dat Enkhuizen een van de sluimerende verstilde stadjes aan de Zuiderzee werd. Door de economische neergang daalde de bevolking sterk. De stadsuitlegging van de 16e eeuw bleek veel te ambitieus, en grote delen van de stad binnen de vestingwerken bleven onbebouwd (https://nl.wikipedia.org/wiki/Enkhuizen).
Voor de zeventiende eeuw kennen we er 3, de Os, de Aker en de Roskam. Enkhuizen was van de steden boven het IJ de grootste bierproducent. Het kohier van de verponding van 1630 geeft een aantal van 15 brouwerijen. Dit grote aantal zal wellicht te verklaren zijn door levering aan zowel schepen van de V.O.C. als aan de vissersvloot van de stad (http://haarlemsbier.blogspot.nl/
2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
Brouwerij De Compagnie
Beurtschip 52
1602 BA Enkhuizen
of
Spoorstraat 10-14
1601 GG Enkhuizen
Brouwerij de Compagnie bestaat sinds 2010, thuis begonnen met brouwen als hobby.
Nu brouwen we bij de Sallandse landbierbrouwerij te Raalte onze bieren en brengen dat weer naar Enkhuizen (www.brouwerijdecompagnie.nl/).
Brouwerijhuurder
Brouwerij de Compagnie bestaat sinds 2010, thuis begonnen met brouwen als hobby. Nu brouwt de brouwerij bij de Sallandse landbierbrouwerij te Raalte hun bieren en brengen dat weer naar Enkhuizen. Zij proberen mooie bieren te brouwen met een eigen smaak. Bij voorkeur gebruiken ze ingredienten uit vervlogen tijden, de VOC (www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/enkhuizen/compagnie-de).
initiatiefnemer achter Brouwerij De Compagnie is Rick Post. Rick is werkzaam als bedrijfsleider bij Restaurant De Mastenbar in Enkhuizen. De brouwerij maakt gebruik van de brouwfaciliteiten van de Sallandse Landbier Brouwerij in Raalte. De initiatiefnemers streven ernaar om ... een eigen brouwerij te openen in Enkhuizen (http://www.cambrinus.nl/brw/COMPAGNI.HTM).
Enkhuizen was een van de belangrijkste steden in de gouden eeuw, pakhuizen vol met kostbare, spullen en specerijen. De stadsbrouwers hadden hun handen vol aan dronkelui die "verscheept" werden middels een zielscontract. Deze contracten werden afgesloten in de herberg op voorwaarde dat de matrozen gratis konden eten of drinken maar als het schip kwam, ze mee moesten naar de Oost. Goedschiks of kwaadschiks.....
In deze tijden waren er veel brouwerijen in de stad, De vijfhoeck, De Canunnick, Noortland, De Star, De Dolfijn, De Witte Hulck enzovoorts (www.brouwerijdecompagnie.nl/).
Ze brouwen verschillende bieren, waaronder een blond, dunkelweizen, dubbel en quadrupel (www.brouwerijdecompagnie.nl/de-bieren). Manse Aap: Het eerste bier van de brouwerij, met als doel om de historische feiten samen te brengen in een bier. Voor ingredienten ( toevoegingen eigenlijk) hebben we onder andere citroengras gebruikt om het geheel een lekker fris biertje te maken. De Manse aap is 5% sterk en mooi fris echt een terras topper (www.brouwerijdecompagnie.nl/de-bieren).
Heerhugowaard is een plaats en gemeente in de regio West-Friesland in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Heerhugowaard hoort historisch gezien niet bij Kennemerland maar valt wel onder de gemeentelijke samenwerkingsregio Kennemerland via Noord-Kennemerland.
Het huidige Heerhugowaard is ontstaan als agglomeratie tussen de dorpen Zuid, De Noord en 't Kruis, waarbij in eerste instantie Zuid als zelfstandige kern verdween en geheel opging in Heerhugowaard, dat begon als een lintdorp langs de Middenweg, met uitlopers langs onder andere de Hondeweg (thans Van Veenweg). 't Kruis groeide door uitbreiding in de jaren negentig van de twintigste eeuw steeds meer aan bij Heerhugowaard. De Noord is voor een groot gedeelte nog een losliggend dorp, alleen het zuiden is opgegaan in Heerhugowaard. Ook andere buurtschappen worden langzaam steeds meer opgenomen in Heerhugowaard. Butterhuizen is daar een goed voorbeeld van (https://nl.wikipedia.org/wiki/Heerhugowaard).
Ééns per maand komt een groep van ongeveer 15 speciaalbierliefhebbers bij elkaar om te genieten van mooie speciaalbieren. We [de PINT bierproefclub Heerhugowaard] doen dat in bier en proeflokaal de Geuzen op de Middenweg 201 in Heerhugowaard (www.bierproefclubheerhugowaard.nl/).
(http://www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/heerhugowaard, www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/heerhugowaard/florindia) Brouwerij Florindia was een brouwerijhuurder uit Heerhugowaard. Florindia bracht bieren onder verschillende namen op de markt. Het bedrijf was gericht op de eigen regio, dus Heerhugowaard, Alkmaar en West-Friesland (https://nl.wikipedia.org/wiki/Brouwerij_Florindia). In 2007 begon Maikel Kok met zijn eerste brouwkit en hierna volgde het experimenteren met losse ingrediënten....In samenwerking met brouwmeester Maurice Bouma van Brouwerij De Praght werden in de beginfase brouwsels gemaakt van minder dan 500 liter, toen nog de ondergrens voor brouwerijhuurders bij Brouwerij De Praght. Brouwerijhuurder Florindia was hierdoor een feit! De naam van de brouwerij is een samenvoeging van de voornamen van twee van zijn dochters Floor en India. De brouwerij heeft een eigen wapen dat bestaat uit een lotusbloem met een parel wat weer verwijst naar diezelfde twee dochters. ...Sinds begin 2009 heeft Florindia het recept verfijnt en uitgebalanceerd. Florindia brengt een Pils, Blond en Trippel variant op de markt.......In 2010 werd er een nieuwe bierlijn op de markt gebracht: d'Bontekoe. De naam d'Bontekoe is ontleend aan een de schepen van de Verenigde Oost-Indische en West-Indische Compagnie. ...Maikel is gestopt met Florindia omdat het te veel tijd in beslag neemt (www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/noord-holland/heerhugowaard/florindia).
Hoorn
Hoorn ligt via het Hoornse Hop aan het Markermeer.
Volgens oude Friese legendes is Hoorn gesticht door Hornus, stiefzoon van koning Radbod. Hornus was getrouwd met Gunterdom, dochter van Gordianus, stadhouder van Teckenburgh. Hij stichtte volgens de legendes in 716 in het westen van Friesland aan het water een plaats en noemde die naar zichzelf. Dit was onder de Friese adel vrij gebruikelijk. Dezelfde legendes vertellen ook dat het plaatsje in 724 afbrandde, en dat het toen jaren duurde voor het herbouwd werd.
Voor zover deze legende klopt, hoeft dit Hoorn niet op de huidige plaats gelegen te hebben, maar wellicht in het gebied dat later door de Zuiderzee overspoeld is. Het verplaatsen van plaatsen die dreigden te overstromen was in de middeleeuwen in West-Friesland gangbaar. Van Enkhuizen, Scharwoude, Etersheim en Warder is bekend dat zij in westelijke richting verplaatst zijn vanwege de oprukkende Zuiderzee. Oosthuizen is daarentegen door de groter wordende Beemster in oostelijke richting verplaatst. De grens van de Zuiderzee aan de Westfriese/Waterlandse zijde lag rond 600 veel oostelijker (van Wijdenes richting Volendam en Marken), maar is na verscheidene overstromingen van veengebieden kilometers opgeschoven. Met name na 1100 vonden er steeds grotere overstromingen plaats.
De oudste restanten van bewoning die tot nu toe bij archeologische opgravingen gevonden zijn, stammen uit ongeveer 1200. Hoorn was toen niet meer dan een kleine plaats, met boerderijen en wellicht enige handel. Volgens de Hoornse geschiedschrijver Velius ontstond Hoorn in de 14e eeuw bij de monding van de Gouw (eigenlijk De Tocht geheten; de Gouw was de weg en buurtschap erlangs) voorbij de dijk van het Oost en het West, een veenstroompje (natuurlijke afwatering in het originele veenlandschap) dat via een sluis en overtoom bij de huidige Roode Steen in de Zuiderzee uitmondde.
...
Over de herkomst van de naam Hoorn - in oude spelling ook Horn(e) of Hoirne - doen vele mythes de ronde. De naam Hoorn is volgens oude Friese legenden afgeleid van de stiefzoon van koning Radboud, met de naam Hornus. Andere verhalen dat de naam Hoorn afkomt van een uithangbord met een posthoorn, dat begin 14e eeuw aan een van de etablissementen aan de Roode Steen hing. Een derde variant stelt dat de naam Hoorn afgeleid is van de hoornvorm van de eerste havens.
De schrijver van de 'Origo Civitatis Hornensis' gaat ervan uit dat Hoorn van Damphoorn afgeleid is. Damphoorn is de middeleeuwse naam voor een kruid waarvan men fluitjes kon maken; deze groeiden volop in het buitendijkse gebied van Hoorn. Kroniekschrijver Velius verwerpt deze verklaring omdat er geen oude vermeldingen zijn waarin Hoorn nog Damphoorn genoemd wordt: De name was van eersten af Hoorn: niet (behoudens beter oordeel) van het kruyt Damphoorn, als t'ghemeyne ghevoelen van noch heden hout. Velius verwerpt ook de verklaring dat de naam van oorsprong Dampter Horn was: een buurt van het dorp Dampten, waarvan het eerste deel na verdrinking van het dorp Dampten vervallen is.
De benaming Hornicwed zou weleens de oorspronkelijke vorm kunnen zijn. Het middeleeuwse Hornic betekent Hoek, en wed of wedor is het middeleeuwse woord voor water. Talloze plaatsen en buurten in Nederland heten ook nu nog Heurne, Huurne of Horn. Hornicwed zou dan slaan op de ligging in een hoek in de kustlijn. Ook wordt weleens gesteld dat het gaat om een hoek in de dijk, maar dit roept twijfels op: de kust van de Zuiderzee lag toen verder van Hoorn dan nu: de Westfriese Omringdijk liep van oorsprong van het West in een rechte lijn naar Schardam, en voor deze dijk lag nog buitendijks land, waarop ook het door Velius genoemde dorp Dampten lag. Dit gebied is pas vanaf 1391 - toen de oude dijk opgegeven werd - overstroomd, nadat een nieuwe dijk met een hoek verder landinwaarts gelegd was, en de eerste aanzet voor de baai van het Hoornse Hop ontstond. Hoorn bestond toen echter al, evenals de naam. We kunnen voor Hornicwed ook denken aan de betekenis die we ook nog in ons huidige woord uithoek zien, namelijk een zeker (bewoond?) gebied op enige afstand, en dan gelegen aan het water (wed) (https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoorn_(Noord-Holland)).
In tegenstelling tot Enkhuizen schijnt de brouwnijverheid in Hoorn veel minder belangrijk zijn geweest. Toch telde deze stad in de zeventiende eeuw ook een viertal brouwerijen (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
Biergilde Hoorn is een enthousiaste groep bierproevers. Ons streven is zoveel mogelijk kennis over bier te vergaren en deze te delen met de overige leden en met andere liefhebbers van bier buiten ons gilde.De belangrijkste activiteit van het biergilde is het houden van proeverijen. Iedere maand organiseren wij een PINT bierproeverij voor leden en bierliefhebbers. Deze proeverijen zijn gezellige avonden, waar we aan de hand van een thema verschillende bieren blind zullen proeven [met een proefformulier]. De initiatiefnemers kennen elkaar vanuit de Mitra in Hoorn. Rob is dan al een paar jaar lid van de Bierproefclub Heerhugowaard en het gesprek komt op bierproeven.
(www.biergildehoorn.nl/).
Medemblik
Medemblik ligt in West-Friesland aan het IJsselmeer. Medemblik is de oudste stad van West-Friesland: het verkreeg in 1289 stadsrechten van graaf Floris V, die toen net West-Friesland definitief had onderworpen aan zijn grafelijke gezag. Medemblik was tot 2007 een zelfstandige gemeente, waartoe geen andere woonplaatsen behoorden. De gemeente was een van de kleinste van de provincie Noord-Holland. De huidige gemeente Medemblik ontstond uit een fusie met de gemeenten Noorder-Koggenland en Wognum per 1 januari 2007, gevolgd door een fusie met de gemeenten Wervershoof en Andijk per 1 januari 2011.
De naam "Medemblik" is mogelijk afkomstig van de waterloop Medemelake of Medemelacha (Germaans miduma- "middelst" en laku- "waterloop in moerassig terrein"[2]) die op deze plaats heeft gelopen, en die in een oorkonde uit 985 wordt genoemd. Hierin wordt ook Medemblik zelf genoemd als "villa Medemelacha". Dit veenriviertje is tegenwoordig grotendeels verdwenen, maar het resterende deel is nog bekend als de Kromme Leek en mondt via de meertjes de Groote en Kleine Vliet bij Medemblik uit in het IJsselmeer (https://nl.wikipedia.org/wiki/Medemblik_(stad)).
Van Medemblik kennen we ook het aantal brouwerijen in 1630, het waren er 5 (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
Meelmolen De Herder heeft een eigen bier genaamd: Klap van de Herder. Dit heerlijke Westfriese tarwebiertje is lichtbitter van smaak en verpakt in een eigenwijs flesje (www.meelmolendeherder.nl/nl/onze-producten).
Schagen is gelegen in de gelijknamige gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Daarbinnen ligt het in de regio West-Friesland.
De inwoners van Schagen worden vanouds "Schagenezen" genoemd.
Behalve als "Skagen" wordt ook vaak naar Schagen verwezen met de titel "Magnusveste", naar de legendarische ridder Magnus van Schagen, die aan de kruistochten zou hebben deelgenomen en de Haarlemmers en Keulenaren in 1219 zou hebben geholpen Damiate te veroveren.
De plaats Schagen werd rond 975 al genoemd in diverse teksten, zoals bij een telling van het inwoneraantal; er woonden toen 43 mensen. Schagen wordt dan als Scagha vermeld en verder wordt in de documenten opgetekend dat Schagen zes hoeven overmaakt aan de abdij van Egmond, rond 989. Schagen was toen al de grotere kern van de diverse andere terpen (woonheuvels). Om Schagen heen lag veel water. Mogelijk verwijst de naam Scagha daar ook naar: het kan betekenen "uitstekende punt". Pas een hele tijd later zou er een kustlijn nabij Schagen liggen.
...
Op de avond van 11 augustus 1894 vermoordde Klaas Boes, de zeventienjarige zoon van een Schagense caféhouder, op bloedige wijze zijn vijfenvijftigjarige buurvrouw en haar zeventienjarige inwonende nichtje. In januari 1895 kreeg Boes hiervoor levenslang, welke straf hij tot in april 1922 heeft uitgezeten; hij overleed in 1956. De impact van deze dubbelmoord, die landelijke publiciteit kreeg, was zeer groot. Tot ver in de twintigste eeuw gold de term 'Klaas Boes' als een scheldwoord, en werd bijvoorbeeld door moeders gebruikt om hun kinderen te dreigen wanneer die niet lief gingen slapen. In deze hoedanigheid is Klaas Boes in de Nederlandse literatuur opgenomen (https://nl.wikipedia.org/wiki/Schagen_(plaats)).
(www.rtvnh.nl/nieuws/152981/vanavond-in-recht-uit-noord-holland-een-historische-moord-in-schagen)
In Holland was het niet toegestaan om brouwerijen buiten de steden te exploiteren. Onderzoek naar de brouwnijverheid wordt daarom iets eenvoudiger, je hoeft namelijk slechts de archieven van de steden te onderzoeken. Op dat ‘slechts’ valt natuurlijk wel wat af te dingen. Het bronnenmateriaal is niet overal even goed bewaard en vaak slecht toegankelijk (http://haarlemsbier.blogspot.nl/2011/08/achteruitgang-van-de-brouwnijverheid.html).
In de richting van Schagen voeren de schepen vanaf Tolke eerst door de Tolkervaart en vervolgens door de Tjallewaldervaart. Bij de Menisweg gingen ze rechtsaf naar de Loet en de Bierkade in Schagen, waar de schepen afmeerden. Die Bierkade dankt zijn naam aan een voormalig nonnenklooster op de hoek van de Laan en de Gedempte Gracht. Bier en monniken gaan zoals bekend goed samen, maar in Schagen waren er in de 15de eeuw al geëmancipeerde nonnen die de kost verdienden met het brouwen van gerstenat.
Wie gedacht had de tol te omzeilen door Schagen via een andere kant binnen te varen, kwam bedrogen uit. Op het Noord, op de hoek van de Nes, was namelijk eveneens een tolhek. De woning, die bij die tol hoorde, staat er nog steeds. De naam is voorspelbaar: Het Tolhuis (www.westfriesgenootschap.nl/archivering/west-friesland_toen_en_nu/wf_ten_11_04_07.php).
Horecabedrijven in Schagen tappen al jaren goedkoop bier onder de vlag van duurdere merknamen. Kroegbazen zouden goedkope fusten aansluiten op de tapkranen van merkbieren en goedkoop bier overpompen in hun biertanks. Dat zeggen bronnen in de horeca en drankenhandel in het Noordhollands Dagblad (www.missethoreca.nl/horeca/nieuws/2012/4/kroegbazen-verdacht-van-fraude-met-merkbier-101109409).
Bierproeverij in Schagen!
Microbrouwerij 'Roes' is begonnen als een uit de hand gelopen hobby van bijna 20 jaar. De door ons gebrouwen bieren vonden altijd gretige aftrek onder familie en vrienden. Hun enthousiasme is aanstekelijk genoeg geweest om uit te zoeken hoe we meer mensen van deze ambachtelijk bieren en deze unieke smaken konden laten genieten (http://roesbier.nl/voorstellen/even-voorstellen).
Hieruit is het concept van proeverijen op locatie ontstaan. De proeverij bestaat uit vijf unieke, ambachtelijk gebrouwen bieren, een dubbel, een tripel, een sterke blonde(duvel), een Russian Imperial Stout en een Westcoast Barley Wine. Wij schenken dus geen commerciele bieren! (http://roesbier.nl/bierproeverij/proeverij-schagen). Ze schenken o.a.:
.gif)